‘Reken niet op een hoger rendement. Wees kritisch voor duurzame fondsen’

Geert Junius, de fondsenspecialist van Spaarvarkens.be, wil het feest van de duurzame beleggingsfondsen niet bederven. Maar hij heeft wel goede raad voor spaarders en beleggers die later niet willen wakker worden met een duurzame kater. Wees kritisch!

‘Duurzame fondsen staan volop in de belangstelling en het aanbod neemt gestadig toe. De kans is groot dat je financieel adviseur ze aanbeveelt of dat je zelf overweegt erin te beleggen. Hoog tijd dus dat we in deze fondsenrubriek bij Spaarvarkens.be ons licht laten schijnen op dit product. Ter opfrissing: duurzame fondsen houden bij hun beleggingskeuzes in bedrijven en landen naast financiële aspecten ook rekening met ‘ESG’-aspecten. ESG staat voor Environmental, Social and Governance. De bedoeling van duurzame fondsen is in principe dus bij te dragen tot een beter milieu, een betere maatschappij en tot beter bestuur van ondernemingen.’

Aanbod is complex

Het toenemende en ondoorzichtige aanbod van duurzame fondsen maakt het je echter niet makkelijk om onderbouwde keuzes te maken. Zelfs de sterke toename van ESG ratings (bijvoorbeeld bij Morningstar en bij MSCI) en labels zoals Towards Sustainability van Febelfin, de Belgische bankenkoepel) zijn geen gemakkelijke leidraad om door de bomen het bos te zien. De definities van de diverse ratings zijn complex en uiteenlopend. En de ratings kan je als particuliere belegger niet zo vlot interpreteren. Daarenboven is je keuzeproces verstoord door het grote probleem van “ greenwashing” dat is opgedoken in de duurzame fondsenwereld. “Greenwashing” is het zich groener of maatschappelijk verantwoordelijker voordoen dan de werkelijkheid. “Greenwashing” kan je als fondsenbelegger op twee manieren ondergaan: enerzijds door misleidende en verkeerde voorstelling van het ware duurzaam karakter van een fonds, en anderzijds doordat er een kloof is tussen wat je verwacht van de impact van het fonds en de werkelijke impact.

Europese regelgeving

Het kluwen van duurzame fondsen en de “greenwashing” is bij de overheden niet onopgemerkt gebleven. In maart van dit jaar is een wettelijk kader voor fondsen in werking getreden, met name de ‘Europese Verordening 2019/2088 betreffende informatieverschaffing over duurzaamheid in de financiële dienstensector’. Dit wordt ook de “Disclosure verordening” of “SFDR: Sustainable Finance Disclosure Regulation” genoemd.

De SFDR regels verplichten beleggingsfondsen om informatie te geven over hun ESG risico’s, impact en doelen. De fondsen worden door SFDR ingedeeld in 4 categorieën die aangeven hoe specifiek en diepgaand de ESG informatie is die ze geven. Alle fondsen worden nu ondergebracht in een SFDR categorie (opt out, art. 6, art. 8, en art. 9).

Van die 4 categorieën zijn er slechts 2 categorieën ‘duurzaam’: de categorieën art. 8 (lichtgroen) en de categorie art. 9 (donkergroen).

Aan welke eisen moeten deze fondsen voldoen? Fondsen Artikel 8 en Artikel 9 moeten onder andere ecologische en/of sociale kenmerken promoten en beleggen in ondernemingen die praktijken op het gebied van goed bestuur volgen. Deze fondsen zijn bovendien onderworpen aan specifieke transparantieregels.

Fondsen SFDR Artikel 9:

Fondsen die voldoen aan Artikel 9 hebben  “een duurzaam beleggingsdoel,  met  andere woorden ze streven naar een duidelijk aantoonbare impact. Deze fondsen moeten dus aan nog specifiekere transparantievoorwaarden voldoen. Eigenlijk is het enkel deze categorie die nog als een echt “duurzame belegging” mag worden aangeduid. De FSMA, de Belgische beurswaakhond, is ook de instantie die toeziet op de naleving van de SFDR ( enkel voor de fondsen naar Belgisch recht ). De FSMA schrijft in haar mededeling van 9/03/2021 :” Het gebruik van de term “duurzame belegging” is voorbehouden aan Artikel 9 Producten.  Andere ICB’s vermijden zoveel mogelijk het woord “duurzaam” in hun publiciteit. Waar dit niet mogelijk zou zijn, verduidelijken zij in de publiciteit dat zij geen Artikel 9 Producten zijn.” Einde citaat.

8 beleggingslessen over duurzame fondsen

1. Overschat je impact niet

Stop je centen niet halsoverkop en argeloos in duurzame fondsen enkel en alleen om je geweten te sussen. Heel wat van de fondsen op de markt zijn namelijk geen zuivere duurzame fondsen. Overschat ook niet je impact op een meer duurzame wereld : een deel van de onderliggende aandelen en obligaties van het fonds komen door je belegging gewoon in jouw handen in plaats van in de handen van iemand anders. Alvorens te snel te handelen met je centen moet je trouwens ook beseffen dat je spaargeld bij een bank doorgaans al duurzaam is via de herbelegging in kredieten. De meeste banken hebben immers een vrij streng duurzaamheidsbeleid aangaande hun kredietverlening.

2. Het is een bijkomende filter

Als je beslist hebt om een deel van je portefeuille onder te brengen in een fonds van een welbepaalde beleggingscategorie ( bv. “ Aandelen Europa Large Cap Gemengd”, zie Morningstar voor de diverse beleggingscategorieën), kan je overwegen om binnen die categorie een duurzaam fonds uit te kiezen.
Duurzame fondsen vormen dus geen beleggingscategorie op zich! Ze vormen een bijkomende filter die je binnen een beleggingscategorie kan toepassen, zoals je ook kan filteren met bepaalde ratings. En vergeet bij duurzame fondsen ook niet je huiswerk te doen over de andere beleggingsaspecten, bijvoorbeeld via onze checklist.

3. Soms duurder

Heel wat klassieke fondsen hebben ook een duurzame tegenhanger, maar die versies zijn vaak duurder, met andere woorden ze hebben een hogere jaarlijkse kostenfactor (TER). Let hiervoor goed op en vergelijk. Duurzame fondsen hoeven immers niet duurder te zijn en daarenboven hoeven ze zeker ook niet duur te zijn( zie verder).

4. Duurzame ETF

Duurzame fondsen hoeven dus niet te duur te zijn. Ook ETF (Exchange Traded Funds) zijn immers op de kar gesprongen met het volgen van specifieke duurzame indexen zoals de duurzame indexen van MSCI en van Dow Jones. Als je in een bepaalde beleggingscategorie naar een duurzaam fonds zoekt, kijk dan dus ook naar de ETF alternatieven. Een voorbeeld (geen aanbeveling) : in de categorie “ Aandelen Europa Large Cap Gemengd “ komen we via de screener van Morningstar uit op de volgende ETF: “ iShares MSCI Europe SRI ETF”. Deze ETF volgt de index “MSCI Europe SRI Select Reduced Fossil Fuel Total Net Return Index”. De jaarlijkse lopende kosten (TER ) bedragen slechts 0,2 % en het fonds behoort tot SFDR artikel 8. Op de site van iShares vind je trouwens een handige tool om binnen een beleggingscategorie te filteren op duurzaamheidscriteria.

5. Kosten lager dan 1%

Ook actief beheerde duurzame fondsen hoeven niet te duur te zijn, waarmee we bedoelen een TER niet hoger dan 1%. Dit vergt wat meer zoekwerk dan voor ETF, want je moet zoeken naar de “clean share classes” zonder een distributiecomponent voor retrocessies. Eén van de pistes zijn de fondsen op Euronext Amsterdam ( zie ons artikel  Spaarvarkens.be/beleg-in-fondsen-via-euronext-amsterdam). Via die weg kan je ook duurzame fondsen aankopen. Een voorbeeld ( geen aanbeveling) binnen de categorie Europese aandelen is “ NN Europa Duurzaam Aandelen Fonds” met een TER van 0,68%. Het fonds behoort tot SFDR artikel 9.

6. Duurzame themafondsen

Duurzame fondsen kiezen in functie van je persoonlijke ESG gevoeligheden en in functie van je persoonlijke verwachting van impact is een hele klus. Het is daarom wellicht makkelijker je specifieke voorkeur te vinden in themafondsen die onder SFDR artikel 9 ( of eventueel art.8 ) vallen. Maar heb oog voor het concentratierisico, want themafondsen zijn gebonden aan een specifieke sector en je moet opletten met de grootte van de positie van een themafonds in je portefeuille

7. Fonds onder Artikel 9 of 8? Check

Als je je uit duurzaam bewustzijn een fonds zoekt of bekijkt ga dan niet enkel af op de naam, maar kijk ook of het fonds zich in SFDR art. 9 (of eventueel 8) bevindt. Het zal immers nog even duren vooraleer er bij alle fondsen en ETF’s in Europa een volledige ‘zuiverheid’ en gelijke nationale aanpak is in de benamingen en de marketing.

8. Reken niet op hoger rendement

Kies niet voor duurzame fondsen om meer rendement te halen. Dit kan wel, zeker door de recente toestroom van geld naar die fondsen, maar het is geen zekerheid. Een financiële wetmatigheid is immers dat hogere koersen (zoals nu) het toekomstige verwachte rendement doen dalen. Dit is trouwens ook de bedoeling van duurzaam beleggen: een lagere kapitaalkost voor toekomstige emissies van “goede” bedrijven of van een lagere rente op de uitgifte van toekomstige “green bonds”. Maar dit helpt de belegger dus op langere termijn niet aan een hoger rendement, eerder integendeel.

We geven nog het resultaat mee van een studie van Professor Tensie Whelan die meer dan 1000 onderzoekspapers over de rendementsverschillen van duurzame beleggingen onderzocht. In 33 % van de papers werd een positief rendementsimpact van duurzaam beleggen vastgesteld, in 14 % van de papers een negatief impact en in 53% van de papers was de impact neutraal.

Meer leren over beleggen?

Wil je meer weten over onze analyses? Schrijf je dan in op onze beleggingsclub, waar Jan Reyns, professor Pascal Paepen en beursanalist Stefan Willems hun analyses delen. Inschrijvers kunnen nu profiteren van een voordeeltarief.

[fusion_button link=”https://spaarvarkens.be/beleggingsclub-online” text_transform=”” title=”” target=”_self” link_attributes=”” alignment_medium=”” alignment_small=”” alignment=”” modal=”” hide_on_mobile=”small-visibility,medium-visibility,large-visibility” sticky_display=”normal,sticky” class=”” id=”” color=”default” button_gradient_top_color=”” button_gradient_bottom_color=”” button_gradient_top_color_hover=”” button_gradient_bottom_color_hover=”” accent_color=”” accent_hover_color=”” type=”” bevel_color=”” border_width=”” border_radius=”” border_color=”” border_hover_color=”” size=”xlarge” stretch=”default” margin_top=”” margin_right=”” margin_bottom=”” margin_left=”” icon=”fa-graduation-cap fas” icon_position=”left” icon_divider=”no” animation_type=”” animation_direction=”left” animation_speed=”0.3″ animation_offset=””]Claim uw voordeeltarief[/fusion_button]

‘Duurzaam beleggen schaadt de wereld’ – De Standaard

Tariq Fancy (ex-BlackRock): ‘Duurzaam beleggen is een gevaarlijk luchtkasteel’ | De Tijd

De Belgische beurswaakhond FSMA over duurzame fondsen in België

Guy Janssens scoort +50% met drie duurzame fondsen – Spaarvarkens.be

Beleggingsfondsen: de 10-punten checklist van Geert Junius – Spaarvarkens.be