Beleggen en tuinieren, aflevering 3: De kracht van intuïtie

Intelligentie betekent:

                               gevoel hebben voor het leven.

                                                 -Jiddu Krishnamurti

Als een onverbeterlijke cinefiel is mijn filmervaring pas volledig bevredigd wanneer de laatste letter van de eindaftiteling de revue passeert. Bij de langspeelfilm Der Untergang (2005), van regisseur Oliver Hirschbiegel werd deze hebbelijke gewoonte beloond met een opmerkelijk toemaatje van de director. Het betreft de hoogbejaarde vrouw Traudl Junge (1920 – 2002) die ter afsluiting in haar privévertrek kort het woord neemt. Junge was op haar tweeëntwintig jaar de persoonlijke secretaresse van Hitler. Ze maakte vanuit die functie de laatste dagen van de nazi-dictator en zijn getrouwen mee in de beruchte bunker in Berlijn, tevens het thema waarop die film gebaseerd is:

‘Enkele jaren geleden stuitte ik bij een bezoek in München toevallig op een gedenkplaats van de nazi- verzetsstrijdster Sophie Scholl. Ik kende de geschiedenis van dat meisje op dat moment nog niet. Ik realiseerde mij dat Sophie dezelfde leeftijd had als mezelf toen ze in verzet ging tegen het naziregime. Het was voor mij toen ook mogelijk om dingen te weten te komen. Er bestaat voor onwetendheid geen excuus, ook niet een jeugdige leeftijd’.

Daar had ik als fervente belegger wel oren naar.

De Witte Roos

München, 1943. Terwijl Hitler zijn vernietigende oorlog in Europa voerde, verzamelde een groep Duitse studenten zich in de verzetsgroep “De Witte Roos”. Sophie maakte als enige jonge vrouw deel uit van die beweging. Ze verspreidden onder andere subversieve pamfletten en riepen daarbij op om ze verder te verspreiden. Alhoewel de studentenbeweging groeide, bleef het Duitse verzet echter uitermate beperkt.

Op achttien februari arresteerde de Gestapo, Sophie en haar broer, Hans op de universiteit waar zij studeerden. De daaropvolgende dagen werden ze verhoord. Men bood Sophie een uitweg door middel van verraad van haar kameraden, om aan de dood te ontsnappen maar Sophie hield gedurende de urenlange ondervragingen steeds haar rug recht en verried nooit haar deelgenoten.

Tijdens het schijnproces met de toen reeds beruchte nazi- “bloedrechter” Ronald Freisler als voorzitter, verweerde Sophie zich met de woorden:

“Wij verwoorden wat velen onder ons denken maar niet moedig genoeg zijn om uit te spreken”.

Nog diezelfde dag, op tweeëntwintig februari 1943, vonden zowel Sophie als Hans en diens medestander Christoph Probst in München de dood onder de guillotine.

Kritische blik

Opmerkelijk hoe gemakkelijk de brede media ook vandaag alle neuzen in dezelfde richting kan zetten. Gedreven door angst wordt het gedrag van de grote massa er in belangrijke mate door bepaald. Nog steeds ontbeert mainstream- media brede maatschappelijke debatten omtrent prangende hedendaagse kwesties. Sommige zaken die ons allen aanbelangen, worden erg eenzijdig geduid. Het plaatste me als kritisch ingesteld individu meermaals ongewild in een isolement. Zou ik dan toch maar capituleren, of alweer de eenzaamheid verdragen? Maar met slechts een splinter moed van deze verzetsmensen, moet het toch mogelijk zijn om vanuit mijn comfortabele situatie trouw te blijven aan de intuïtie? Met doodsverachting handelden verzetsmensen als Sophie Scholl, gedreven door een sterk ontwikkeld “innerlijk weten”. En dit in een maatschappelijke context die allerminst vergeeflijk was voor die enkeling.

Oglala Lakota

Op zevenentwintig februari 1973 begon de Wounded Knee occupation. Ongeveer tweehonderd Oglala Lakota en volgelingen van de American Indian Movement (AIM) namen de stad Wounded Knee in de Amerikaanse staat, South Dakota in beslag en bezetten die. De actievoerders bekritiseerden het falen van de Amerikaanse regering om verdragen met de inheemse Amerikanen na te komen en ze eisten de heropening van verdragsonderhandelingen.

Activisten van Oglala en AIM controleerden de stad eenenzeventig dagen lang, terwijl de Amerikaanse Marshals Service, FBI- agenten en andere wetshandhavingsinstanties het gebied afzetten.

Spiritueel leider van de Oglala Lakota was Leonard Crow Dog (1942). Als beoefenaar van traditionele kruidengeneeskunde en leider van de omstreden Sun Dance- ceremonies is Crow Dog ook toegewijd aan de Lakota- tradities.

Lakota Woman

Mary Brave Bird (1954 – 2013) was een Sicangu Lakota. Als ex- vrouw van Leonard stond ze voorheen bekend als Mary Crow Dog. Ze groeide op in het Rosebud Indian Reservation in South Dakota. In haar autobiografisch boek, Lakota Woman beschrijft ze haar jeugd en jonge volwassenheid, het probleem met alcoholisme in de reservaten en veel historische gebeurtenissen die verband houden met de AIM. In haar boek beschrijft ze onder andere hallucinante gebeurtenissen tijdens de bezetting zoals spontane nachtelijke geestverschijningen van overleden Indiase voorouders op het slagveld die de leden van de Amerikaanse wetsdienaars ronduit de stuipen op het lijf joegen. Ze vestigde de aandacht op de inventieve manier waarop de bezetters gedurende de strijd zichzelf handhaafden. Ze maakte daarbij gewag van het kruid “duizendblad” en ze beschreef dit als een wonderbaarlijk wondheelmiddel. ‘In jullie (de blanken) botanica vind je het onder de wetenschappelijke naam, Achilea’, schreef ze.

Sinds het lezen van haar boek introduceerde ik, achilea in de natuurtuin en gebruik ik het in een zalf bij kleine huidaandoeningen. Met succes!

Na de ontzetting van de stad Wounded Knee werden Leonard Crow Dog en de andere leiders veroordeeld. Leonard kreeg enkele jaren gevangenisstraf die hij uitzat in onder andere een maximaal beveiligde eenheid in Leavenworth, Kansas. Mary volgde haar man. Ze verbleef telkens in de buurt waar hij gedetineerd was. Van daaruit kon ze Leonard geregeld bezoeken. Ze beschreef hoe hij wekenlang in eenzame opsluiting verbleef. ‘Deze natuurmens wordt tergend lang vastgehouden binnen vier steriele betonnen muren terwijl zijn instinct naar kruiden wil speuren op de prairies!’ schreef ze. ‘Wij maken hier van een vrije indiaan een brave aangepaste burger’, kreeg ze van de penitentiaire beambten te horen.

Intuïtie

Onze menselijke intuïtie stelt ons in staat tot het hebben van empathie en het erkennen van verfijning in het leven. Vooral met betrekking tot het onderhouden van een natuurlijke verwilderingstuin is deze menselijke eigenschap van groot belang. Een natuurtuin beheren, betekent in essentie met grote aandacht leven. Goed observeren hoe de dingen evolueren en bijsturen waar nodig.

Maar ook bij het beheren van een persoonlijke portfolio beleggingen speelt intuïtie, naast de rationele overwegingen, een belangrijke rol. De discipline impliceert de eigen visie steeds opnieuw in vraag durven stellen want zijn de dingen wel echt zoals ik denk dat ze zijn?

Emotie en handelen op de financiële markten gaan niet samen, luidt het adagio. Toch speelt een persoonlijk aanvoelen omtrent bepaalde economische ontwikkelingen een belangrijke rol met betrekking tot beleggen. “Toon mij uw tuin en ik zal zeggen welk type belegger u bent”.

Beleggen loont!

Met deze reportage tracht ik het verband te leggen tussen de menselijke intuïtie en rationaliteit. Een combinatie die volgens mij onontbeerlijk is in de aanloop naar het succesvol beheren van een beleggingsportefeuille.

De vaste en vlottende activa met het eigen en vreemd vermogen vormt de enterprise value van een bedrijf. Deze waarde gedeeld door het aantal uitstaande aandelen is diezelfde ondernemingswaarde vertegenwoordigd door één deelbewijs. Deze ietwat simplistische benadering geeft een beeld van wat je koopt als belegger met een aandeel. De prijs van een aandeel op de beurs is dus vaak inclusief de aangegane schulden van het desbetreffende bedrijf.

In de zoektocht naar koopwaardige aandelen ben ik als  pragmatisch ingestelde belegger gepreoccupeerd met de liquidatiewaarde van een aandeel. Dit is het bedrag dat ik ontvang bij een eventuele beëindiging van de activiteiten na aftrek van het vreemde vermogen (schulden). In mijn beperkte perceptie associeer ik een schuldhefboom nogal eens gemakkelijk als negatief, terwijl dit binnen een gezonde bedrijfsbalans helemaal niet hoeft te zijn. Ik beschouw deze fatalistische benaderingswijze dan ook eerder als een persoonlijke aberratie.

Fundamentele analyse

De prijs van één beursgenoteerd aandeel vertegenwoordigt niet de boek-, maar de marktwaarde van de onderneming. Met andere woorden, het is de prijs die beleggers bereid zijn te betalen voor een deelbewijs van het bedrijf aan de hand van de winstgevendheid en de outlook. Uit dit gegeven kunnen een aantal vergelijkingen worden afgeleid (marktwaarde/boekwaarde, marktwaarde/jaarlijkse bruto bedrijfswinst, bruto bedrijfswinst/vreemd vermogen, ondernemingswaarde/bruto bedrijfswinst en anderen). De uitkomst van die berekeningen – de ratio’s – bezorgen de potentiele belegger nuttige informatie om de koopwaardigheid van het aandeel te kunnen interpreteren. Dit wordt “fundamentele analyse” genoemd.

De waarde van een bedrijf is dus vatbaar voor interpretatie. De ratio’s helpen daarbij maar men moet de relevantie van de waarde ook afzetten tegen de globale economie. Wie zijn de concurrenten en hoe groot is hun marktaandeel in vergelijking met het bedrijf waarin we interesse hebben? Wat zijn de financiële ratio’s van die concurrenten? Is de maatschappij verknocht aan het afgeleverde product? Wat is de opbrengst van vastrentend papier in dezelfde munteenheid op dat moment? Dit laatste is van belang want het bepaalt mee de grootte van de risicopremie die men bereid is om te betalen voor conjunctuurgevoelige deelbewijzen (met het huidige goedkoop- geldbeleid van de centrale banken is deze laatste rationele benadering al geruime tijd minder relevant. Obligaties of schuldbewijzen worden in deze behandeling dan ook bewust buiten beschouwing gelaten).

Actie

In de haven van Antwerpen worden de watergebonden logistieke ondernemingen geleid door de rechtstreekse aandeelhouders van het bedrijf, de zogenaamde natiebazen. De aandelen van de goederenbehandelaars zijn niet beursgenoteerd. Een aandeel in een niet beursgenoteerde vennootschap verwerven, kost doorgaans een vermogen. Deze mensen hebben zich met eigen financiële middelen rechtstreeks blootgesteld aan het rendement van hun vennootschap. Zij worden door de Antwerpse dokwerkers dan ook wel eens smalend “actionairs” genoemd. Deze verbastering is afgeleid uit het Frans, waar een aandeel, parti of, une action is.

Une action, een actie, houdt risico in maar is tegelijkertijd ook de instellingsvoorwaarde voor succes en voorspoed. Een actief leven impliceert een verhoopte voldoening, ongeacht de risico’s die eraan verbonden zijn. Stilstand leidt met zekerheid tot achteruitgang. Men kwijnt langzaam weg. Net zoals de inflatie langzaam het statische geld op een spaarrekening wegvreet.

Vele wegen leiden naar Rome. Het komt erop aan om deze te kiezen die het beste past bij onze persoonlijkheid.

Geert Wezenbeek

Volgende aflevering: Een perfecte match!

Lees ook:

Beleggen en tuinieren, aflevering 1
Beleggen en tuinieren, aflevering 2
Arbeider en belegger