Naar een postmodern geldsysteem. Deel 4: de cryptomunt van Facebook

De libra: crypto, maar toch ook fiat

Lees deel 1: Naar een postmodern geldsysteem: fiatgeld

Lees deel 2: Goud als alternatief voor fiatgeld

Lees deel 3: Digitale munten, nieuw geld voor een nieuw tijdperk

Ook grote bedrijven willen maar al te graag op de trein van de monetaire (r)evolutie springen. Zoals Facebook, bijvoorbeeld, dat in juni 2019 het plan aankondigde om de libra te lanceren. Die libra kan men beschouwen als een hybride munt die zowel kenmerken vertoont van het fiatgeldsysteem als van het digitale muntensysteem, met zowel de voor- als de nadelen ervan. Libra’s zouden worden bewaard in een digitale wallet, de ‘calibra’.

Men kan de libra moeilijk een louter digitale munt noemen. De munt is immers deels gebaseerd op bestaande fiatgeldsystemen. Zo zou ze haar waarde ontlenen aan een onderliggende korf van munten, met o.a. de dollar, de euro, de yen, het pond en de Zwitserse frank. Een niet te onderschatten voordeel van het combineren van meerdere munten in één mandje is dat iemand met libra’s in zijn portefeuille, een grote mate van bescherming geniet tegen koersschommelingen van nationale munten. Men wedt niet op één paard. Een Brit, bijvoorbeeld, die bang is dat het pond onderuit zal gaan als gevolg van een harde Brexit, kan de libra gebruiken om financiële risico’s te spreiden. Een nadeel is echter dat deze munt op langere termijn aan koopkracht zal verliezen omdat ze op fiatgeld gebaseerd is.

Geen bankrekening? Word je eigen bank!

Aan de andere kant is de libra geen puur fiatgeld, omdat de munt werkt op een blockchain en gebruikmaakt van nieuwe digitale technologieën. Heel wat mensen hebben wereldwijd geen of slechts beperkte toegang tot reguliere bankdiensten. Voor hen is het niet evident om een bankkantoor binnen te stappen om ter plekke verrichtingen te doen. Maar die mensen hebben tegenwoordig vaak wel een smartphone. Daarmee zouden ze gemakkelijk toegang kunnen hebben tot digitale geldsystemen, zoals de libra. Die munt zou dus snel en goedkoop over de hele wereld gebruikt kunnen worden. Heel handig bijvoorbeeld voor migranten die geld naar hun familie in hun geboorteland willen sturen. ‘Banking the unbanked’ hoort men wel eens zeggen: verschaf mensen zonder bankrekening de middelen om hun ‘eigen bank’ te zijn.

Facebook & privacy

De initiator van dit project, de internetgigant Facebook, heeft – nog zacht uitgedrukt – niet zo’n bijster goede reputatie wat betreft privacy. Het bedrijf probeert zijn imago op te vijzelen. Dat doet Facebook door een duidelijkere privacy policy te hanteren op zijn platform. Maar ook door de libra onder te brengen bij de Libra Association in Zwitserland. Digitale gegevens (die verkocht kunnen worden) zijn het nieuwe goud van deze tijd. Ondanks de geruststellende woorden van Mark Zuckerberg vertrouw ik echter mijn betalingsgegevens liever niet toe aan die man.

Voor de libra haalde Facebook de mosterd trouwens bij innovatieve Chinese betalingssystemen. Hoogstwaarschijnlijk zullen we de komende jaren meer van dit soort initiatieven zien. Zal elke multinational met ongebreidelde ambities binnenkort een eigen munt lanceren en klanten proberen te lokken door kortingen aan te bieden als ze in de bedrijfsmunt betalen? Goed mogelijk!

Nihil novi?

Het libraproject loopt niet zo vlot als verwacht. Facebook kreeg te maken met kritische bedenkingen van autoriteiten en partners haakten inmiddels af. Op 1 december 2020 kondigde Facebook aan de libra een nieuwe naam te geven. Voortaan gaat de munt door het leven als ‘diem’, wat Latijn is voor ‘dag’. Eerder dit jaar veranderde de digitale wallet ‘calibra’ zijn naam al in ‘novi’.  Lees ook: libra wordt diem.

Lees deel 5: Lokale geldsystemen, geld in games en het postmoderne gelduniversum.

Elias Verbanck (°1977) studeerde bio-ingenieur aan de universiteit van Wageningen. Hij is geboeid door de grote vraagstukken van deze wereld: economie, monetair beleid, geopolitiek, klimaatbeleid, de energietransitie, … De laatste tijd richt hij zijn aandacht voornamelijk op het geld- en financieel systeem. Verbanck vindt dat de traditionele media te weinig aandacht geeft aan dit thema. Dit terwijl we volgens hem met een grote kans van waarschijnlijkheid voor grote problemen en veranderingen staan. 

Met dank aan Dirk Wellens en Sven Vande Broek voor de medewerking aan deze tekst.