Dreigt een dubbele meerwaardebelasting voor de brave fondsenbelegger?

De geplande Arizona-meerwaardetaks zorgt voor heel wat deining in de Belgische beleggerswereld. Maar wat hierbij onvoldoende benadrukt wordt, is dat we in België reeds een meerwaardebelasting hebben! En die treft een groot deel van de beleggers! We hebben het dan over de beruchte Reynderstaks, die van toepassing is op vele beleggingsfondsen. Deze taks werd handig vermomd als een onderdeel van de roerende voorheffing, vandaar dat ze wat onder de radar bleef in de recente discussie.

We besparen je in dit artikel een herhaling van de ingewikkelde details van deze taks. Zie hiervoor onder meer ons artikel Let op voor de Reynderstaks – Spaarvarkens.be

Maar om opnieuw kort de ruime scope van deze belasting te illustreren: ze is van toepassing op:

• Zodra het fonds voor 10% of meer van zijn activa belegt in cash en/of obligaties.
  Een aandelenfonds bijv. dat 10% cash aanhoudt, kan dus als een “obligatiefonds” worden beschouwd in het kader van de toepassing van de Reynderstaks.

• Als de bank of broker dit percentage niet kent; dan is de hele meerwaarde belastbaar.
  Zo kennen we clubleden die belast zijn op de volledige meerwaarde van een zuiver aandelenfonds.

• Op klassieke fondsen en ETF’s.

• Op kapitalisatie- én distributiefondsen.
  Tenzij de statuten van het fonds uitdrukkelijk voorzien dat álle inkomsten worden uitgekeerd; dit is echter heel zelden het geval.

De Reyndertaks werd met terugwerkende kracht ingevoerd en geldt dus ook voor fondsen die al vóór de publicatie van de betrokken wet werden aangekocht. Als bij verkoop de aankoopdatum niet kan aangetoond worden, bv. na overdracht van het fonds van een andere bank, na schenking of erfenis, of bij deponering van materiële effecten, zal de bank de belasting heffen op een forfaitair bepaalde meerwaarde teruggaand tot een fictieve aankoopdatum (1 juli 2005 of 1 juli 2008 voor fondsen respectievelijk met of zonder Europees paspoort).

De Reynderstaks leert ons veel over de toepassing van een meerwaardebelasting in de praktijk. Het bezorgt banken en brokers namelijk behoorlijk wat administratieve hindernissen. Foute afrekeningen zijn hierdoor allesbehalve een uitzondering. De belegger merkt die fouten ook niet makkelijk op, want de afrekeningen zijn meestal uiterst summier, zonder opgave van hoe de belastbare basis werd berekend. En het laten rechtzetten van vastgestelde fouten is in de praktijk ook geen sinecure. Zie verder hierover onder meer het artikel van Jan Reyns: Nadert het einde voor de meest foute beleggingstaks? – Spaarvarkens.be

Wat is ons oordeel over de geplande extra meerwaardebelasting? 

In het kader van een hervorming van de beleggingsfiscaliteit met als leidraad een gelijke behandeling van soorten beleggingen en van soorten beleggingsinkomsten (“level playing field”) vinden we een meerwaardebelasting in principe verdedigbaar. Zie hiervoor onze eerdere bijdrage met commentaar en voorstellen op de blauwdruk van de vorige minister van Financiën. 

In het kader van een taxshift, zoals degene die de Arizona-regering beoogt (waarbij lastenverlagingen op arbeid dienen gecompenseerd door een vermogens(winst)belasting), zijn we echter ronduit negatief over de meerwaardebelasting als keuze voor die vermogens(winst)belasting. We citeren in dat verband professor Marc Delanote, de drijvende kracht achter de vermelde blauwdruk van fiscale hervorming: “’Ik heb dat (meerwaardebelasting) nooit gezien als een middel om te gaan herverdelen. Maar dat is natuurlijk net wat er nu gebeurt. Ik zag een meerwaardebelasting louter als een herstel van de neutraliteit binnen de beleggingsfiscaliteit.” (uit De Tijd van 2 februari 2025).

De beoogde nieuwe meerwaardebelasting zorgt trouwens niet voor recurrente, laat staan voorspelbare inkomsten. Daarenboven zullen er ontwijkingsmechanismen ontstaan en zal de taks storingen veroorzaken in het beleggers- en ondernemersgedrag Zie hierover ook het artikel van Jan Reyns De grote minwaarden van de meerwaardebelasting – Spaarvarkens.be

Een verdere verhoging van de effectentaks was misschien een betere keuze om gedragsaanpassingen te beperken, zoals ook in bepaalde beleggerskringen te horen is. Nieuwe regering | Beleggersfederatie over meerwaardebelasting: ‘Dan hadden ze beter de effectentaks verdubbeld’ | De Tijd

En waarom geen inspiratie opdoen bij de onroerende belastingen waar met een fictief inkomen wordt gewerkt? Dit fictieve inkomen is het KI, ook wanneer er geen inkomsten zijn (namelijk in het geval van de “eigen woning” en van een niet-verhuurde eigendom zoals een tweede verblijf). De onroerende voorheffing is steeds van toepassing, los van een inkomst. Ook de personenbelasting onderwerpt het KI, verhoogd en geïndexeerd, zelfs als er geen huurinkomen is (uitzondering: “eigen woning”, deze is vrijgesteld in de personenbelasting).

Moet je als fondsenbelegger reeds maatregelen nemen in anticipatie van de nieuwe taks? 

Nee, is ons advies voor je bestaande fondsbeleggingen. Er zijn nog te veel onbekenden omtrent de uiteindelijke wettelijke uitvoering van de nu nog vage regeringsbeslissing. Het risico is dus groot dat je de verkeerde beslissing neemt. En we kunnen redelijkerwijs veronderstellen (of is het hopen?) dat de regering ofwel komaf maakt met de Reynderstaks, ofwel voor de betrokken fondsen een uitzondering voorziet. 

Ook voor nieuwe fondsbeleggingen raden we je niet aan het geweer van schouder te veranderen. Men zou je kunnen aanpraten om eerder te kiezen voor de (vaak veel te dure) tak 23 alternatieven. Die blijven ook niet eeuwig buiten schot en fiscaliteit mag sowieso niet je enige beslissingscriterium zijn. Er valt iets voor te zeggen om – omwille van de flexibiliteit – nog meer de kaart van ETF i.p.v. klassieke fondsen te trekken. Dit vanwege de lage instapkosten, snelle verhandelbaarheid, enz. 

En vooral: blijf beleggen, de wijze woorden van Pascal Paepen indachtig: Solidariteitsbijdrage – Spaarvarkens.be

P.S.: De visie in dit artikel is persoonlijk en bindt Spaarvarkens.be niet.