Bedrijfsobligaties of staatsobligaties?

Beleg je nu best in bedrijfsobligaties of in staatsobligaties? 

In ons vorig artikel stelden we dat (kortlopende) staatsobligaties in euro een betere keuze zijn dan termijnrekeningen om je gedeelte cash beter te laten renderen dan op het spaarboekje.

Maar ook bedrijfsobligaties in euro komen weer meer in de belangstelling en menig econoom raadt ze nu aan. Daarom willen we in dit artikel ingaan op de keuze tussen bedrijfsobligaties en staatsobligaties. Want het extra bruto-rendement dat je krijgt op bedrijfsobligaties mag hierbij niet je enige criterium zijn. 

Veiligheid (kredietrisico)

Het extra bruto-rendement op een bedrijfsobligatie is er vanwege het hoger kredietrisico: bedrijven geraken namelijk frequenter in financiële moeilijkheden dan overheden, En een goede initiële kredietrating is geen garantie dat er met de schuldeisers van een bedrijf niets kan gebeuren: denken we maar aan Lehman en Enron. Een ander dramatisch recent voorbeeld van dit kredietrisico is het lot van de obligaties van de noodlijdende Franse retailer Casino: de koers van de obligaties, zelfs de niet-achtergestelde, is tot quasi nul herleid. Casino kan mogelijk gered worden, maar de overnemer-redder zal de schulden niet overnemen of ze omzetten in aandelen. 

Desalniettemin kan je ook als houder van een overheidsobligatie verliezen ondergaan, en dit niet alleen bij obligaties uitgegeven door ontwikkelingslanden, De Griekse schuldherschikking bv. zadelde obligatiehouders met beduidende verliezen op. Kijk dus ook voor overheidsobligaties naar de kredietwaardigheid. De meeste staatsobligaties van landen uit de eurozone kan je echter als veilig beschouwen. Voor die overheden is er daarenboven ook nog de eventuele geldkraan van de ECB. Deze geldkraan kan de ECB gebruiken om de euro niet in gevaar te brengen door de faling van een belangrijk land van de eurozone.

Als je wilt vergelijken en kiezen tussen kwalitatieve staats- en bedrijfsobligaties, kijk dan enkel naar de categorie investment-grade ( AAA tot BBB-). De “high yield” obligaties met lagere rating dan BBB- vormen immers een andere beleggingscategorie met een hoger risicoprofiel. 

Rente- en liquiditeitsrisico  

In principe wacht je de vervaldag van je obligatie af, en is het rente- en liquiditeitsrisico geen grote zorg (buiten het eventueel opportuniteitsverlies bij stijgende rente). Maar wil je toch vervroegd verkopen, kan je een echt verlies ondergaan tegenover je aankoopprijs. 

Bij rentestijging daalt de koers van een obligatie. De mate waarin is de rentegevoeligheid en dit wordt gemeten door de “modified duration”. Op de site van de beurs van Frankfurt zie je dat staan bij een obligatie. Een cijfer van 2,5 jaar bv. betekent dat de koers theoretisch met 2,5% daalt bij een rentestijging van 1%. Hoe hoger de coupon en hoe hoger het rendement, hoe lager de rentegevoeligheid. Dat betekent dat bij bedrijfsobligaties het renterisico in principe lager is dan bij staatsobligaties bij gelijke looptijd. Bij kortlopende obligaties is het renterisico sowieso vrij laag.  Daarenboven oefende de forse rentestijging sinds een twaalftal maanden een gunstige invloed uit op de hoogte van het renterisico. 

Als je voor de vervaldag wil verkopen speelt ook het liquiditeitsrisico, dat is het risico dat je verkoopkoers slecht is omwille van onvoldoende vraag. Bedrijfsobligaties zijn meestal minder liquide dan staatsobligaties. Voor een indicatie van de liquiditeit kijk je naar het verschil tussen de aankoopprijs die partijen bieden en de verkoopprijs die partijen vragen.  Dit staat ook op de site van de beurs van Frankfurt. 

Noteer tenslotte nog dat de koers van een obligatie kan dalen als de kredietwaardigheid van de emittent vermindert.

Tips bij de keuze 

Vergelijk netto-rendementen (na belasting) in plaats van bruto-rendementen. Kies lage coupons.  

Het bruto-rendement is de som van coupons en meer- of minwaarde op vervaldag. Maar de roerende voorheffing slaat niet op het bruto-rendement maar enkel op de coupons. Als de coupon erg laag is, koop je onder pari aan. Dan komt je rendement in grote mate uit meerwaarde en die meerwaarde is vrij van roerende voorheffing. 

Kijk wel de uitgifteprijs na.Je ondergaat roerende voorheffing op vervaldag op het verschil tussen uitgifteprijs en 100% als de uitgifteprijs beneden 100% ligt, en dit dus los van je aankoopprijs. Er circuleert nog vrij veel staatspapier met 0% coupon, uitgegeven in de periode van extreem lage tot negatieve rente. Dan is het netto-rendement gelijk aan het bruto-rendement, kosten en taksen niet meegerekend. Bij vele in de voorbije jaren uitgegeven staatsobligaties zal er geen of slechts een kleine impact zijn van deze fiscale behandeling. Maar vergeet toch niet te checken om onaangename verrassingen uit te sluiten. En via onze tool kan je de impact berekenen.

Een bijkomend voordeel van lage coupons is dat je minder opgelopen rente betaalt bij de aankoop. Bij de meeste obligaties betaal je de opgelopen rente namelijk bruto, en dat is negatief voor je rendement. Bij de latere betaling van de coupon krijg je immers die betaalde verlopen rente maar voor 70% terug, wegens verminderd met de roerende voorheffing. Dat impact kan je ook checken via onze tool.

Voorbeeld verschil bruto versus netto 

Vermijd de primaire markt. 

De primaire markt is de verkoop van obligaties bij uitgifte. Vaak betaal je dan een beduidende premie boven 100%, een premie die de verkoopcommissie vertegenwoordigt. De recente uitgifte van Rémy Cointreau (rating BBB-) met een coupon van 4,5% illustreert dit mooi. Je betaalt 101,875% waardoor je geen bruto-rendement hebt van 4,5%, maar slechts 4,078%. En netto kom je amper uit op 2,744%. En dit voor een rating BBB-, een rating maar net boven high yield! Weet dat wanneer een obligatie op de secundaire markt begint te noteren die premie boven pari zal wegsmelten. Op 18 juli 2023 kan je de Remy Cointreau al aan x% verkopen, kopen verhandeld! 

Op de secundaire markt is het aanbod enorm (beurs en buiten beurs). Denk dus niet dat je een kans mist als je een primaire emissie wordt aangepraat. En de kosten en taksen op de secundaire markt vallen enorm mee: 0.12% beurstaks en bij een goede broker beperk je je makelaarsloon makkelijk tot 0,25%. De impact hiervan op het rendement is dus beperkt aangezien het wordt uitgesmeerd over de resterende looptijd. Dat kan je checken via onze tool.

Probeer te handelen via de beurs 

Handelen via de beurs heeft vele voordelen. Je kan er werken met limieten, wat steeds aan te raden is. Daarenboven is het makelaarsloon voor een beursorder meestal lager dan dat van een order buiten beurs. Zoals reeds gezegd is de beurs van Frankfurt een interessante beurs voor obligaties. Kijk wel naar obligaties met handelsvolume. Je ziet van een obligatie ook de aangeboden volumes staan onder “ask”, met prijzen aan dewelke tegenpartijen willen verkopen. En als je aan goede prijzen kan handelen op Euronext i.p.v. op de beurs van Frankfurt, ga je in principe minder makelaarsloon betalen. Voor staatsobligaties is dit soms interessant. 

Gebruik onze tool