Hou rekening met de transactiekosten van je fondsen

Check ook de transactiekosten van een fonds. Doe dit via de Essentiële Beleggingsinformatie (KID).

Kosten zijn nefast voor de vreugde van de fondsenbelegger. Daar hebben we in deze rubriek al vaak op gewezen (alsook op de onzalige fiscaliteit van fondsen in België). We pogen hier ook de aandacht te trekken op fondskosten die vaak onder de radar blijven. Vandaag kijken we naar de transactiekosten binnen een fonds. Deze kan je checken via de Essentiële beleggersinformatie – KID (Key Information Document).

We frissen het eerst even op. Er zijn drie niveaus van kosten: 

Verdeler of broker

Er zijn kosten die aangerekend worden door de verdeler of broker: instapkosten of makelaarsloon (bij ETF). Soms zijn er ook uitstapkosten. Bolero bv. rekent 1% uitstapkost aan bij de verkoop van een niet-beursgenoteerd fonds. De verdeler of broker rekent bij aan- en verkoop van een fonds in vreemde munt eventueel ook een wisselkost aan (bv. Saxo 0,25%) of neemt een wisselkoersmarge (bv. Bolero 0,6%). Belangrijk om te weten: vaak verdient de verdeler retrocessies, dit betreft het jaarlijks ontvangen van een deel van het beheerloon van het fonds. De aanwezigheid van retrocessies maakt de TER (total expense ratio) van de betrokken aandelenklasse van het fonds met het niveau van retrocessies duurder tegenover een aandelenklasse zonder dergelijke retrocessies. De TER van JPM Greater China klasse A bv. is 0,75% hoger dan die van de klasse C, exact het niveau van de retrocessie bij de klasse A.

Bewaarder van je fondsen

De bewaarder van je fondsen op je effectenrekening, meestal ook de verdeler of broker, kan een bewaarloon aanrekenen. En bij inning van coupons kan die ook een inningskost toepassen. Op deze kosten is BTW van toepassing. Check deze kosten op de tarievenlijst van de verdeler of broker.

Het fonds

Het fonds stuurt je geen factuur, maar bezorgt je wel een kostenplaatje via minder rendement of zelfs verlies. Van alle kosten hebben de interne fondskosten de belangrijkste invloed op je rendement als je het fonds meerdere jaren aanhoudt. Deze jaarlijkse kosten betreffen de beheerskosten en andere operationele en administratieve kosten. Die worden opgenomen in de TER. Deze kosten gaan elk jaar af van de onderliggende beleggingen, los van de prestaties van het fonds. Dit is een grote risicofactor, onder meer vanwege het mogelijke omgekeerde rente-op-rente-effect (zie ons artikel ‘Het omgekeerde rente-op-rente-effect – Spaarvarkens.be’).

Op het niveau van het fonds zijn er soms ook instapkosten bovenop de eventuele instapkosten van de verdeler. Ten slotte kan een fonds nog prestatievergoedingen aanrekenen waarbij een deel van de winst, meestal boven een threshold, naar de fondsbeheerder vloeit. 

Conclusie: als je wil beleggen in een bepaalde beleggingscategorie, zoek dan naar ETF’s of naar klassieke fondsen met een beperkte TER. In deze rubriek kwamen al meerdere categorieën aan bod, zie onze lijst. 

Aandachtspunt: De transactiekosten van het fonds zitten niet in de TER!

Een fonds doet uiteraard regelmatig aan- en verkopen van financiële instrumenten en dit veroorzaakt transactiekosten. Deze worden niet vermeld op de fiches van Morningstar en ook niet bij de brokers. Maar ze zijn wel beschikbaar op het document Essentiële Beleggersinformatie (KID). Alhoewel die kosten van jaar tot jaar kunnen variëren afhankelijk van de transacties, wordt er hier toch een raming gemaakt van de jaarlijkse transactiekosten. Doorgaans vallen die kosten mee, maar we raden toch aan dit steeds te checken voor je een fonds of ETF aanschaft. Deze kosten kunnen soms hoog uitvallen. Het JPM Greater China fonds bv. vermeldt jaarlijkse transactiekosten van 0,64%! 

In het document Essentiële Beleggersinformatie wordt vaak het “Jaarlijkse kostenpercentage” vermeld: dat is de som van de TER (ook soms aangeduid als “lopende kosten” bij Morningstar en sommige brokers) en de transactiekosten.