Zitten we in een AI-bubbel?

Hoe meer ik kijk naar hoe we in de media reageren op de trend van AI, hoe meer ik als belegger overtuigd ben dat we momenteel in de tweede fase zitten van de hype cycle van Gartner. Ken je de hype cycle van Gartner niet? Dan verwijs ik naar onderstaande grafiek.

Maar voor wie de hype cycle van Gartner niet kent…

De hype cycle van Gartner is een simpel model dat helpt om te begrijpen hoe nieuwe technologieën worden ontvangen en geadopteerd door de markt en bestaat uit vijf simpele fases, namelijk:

1) De innovatietrigger: Dit is het begin van de hype cycle. Een technologie of concept ontstaat en trekt veel aandacht. Vaak is er op dit punt nog geen product of concrete toepassing beschikbaar, maar er is veel opwinding en speculatie over de mogelijkheden. Bij AI zijn we die fase voorlopig al voorbij.

2) De piek van de opgeblazen verwachtingen: De verwachtingen rondom de nieuwe technologie worden enorm hoog. Media-aandacht en vroege succesverhalen dragen bij aan de hype en dit zie je momenteel volledig in de wereld van AI. Bedrijven investeren massaal in de technologie en vaak zonder realistische verwachtingen. In mijn ogen zitten we nu in deze fase waarbij meer en meer lijkt dat de beloftes van automatisering niet volmaakt zullen kunnen worden, omdat er toch vaak menselijke controle nodig blijkt. En die fase zal onlosmakelijk gevolgd worden door…

3) Het dal van desillusie: na de piek volgt onvermijdelijk de teleurstelling. De technologie kan de hoge verwachtingen niet waarmaken, wat leidt tot teleurstelling en soms zelfs falen van projecten. Veel bedrijven trekken zich terug of stoppen met hun investeringen of schroeven ze terug. 

4) Slope of enlightenment of de herstelfase: in deze fase begint de technologie beter en beter te worden. De echte voordelen en toepassingen worden duidelijker. Bedrijven die zijn doorgegaan met experimenteren en leren, beginnen waardevolle ervaringen en resultaten te delen en dit ook langzaam succesvol te commercialiseren.

5) Plateau van productiviteit: de technologie bereikt een punt van volwassenheid en stabiliteit. Het wordt breder geaccepteerd en toegepast in de industrie. De voordelen zijn duidelijk en de technologie wordt een standaard onderdeel van bedrijfsprocessen en producten.

Wanneer wil je als belegger investeren?

Dat is best moeilijk, maar ideaal doe je dat in fase 1 (al is dit onrealistisch) of fase 4. In fase 1 kan je, als je nog eerst bent, de grootste winsten maken. In realiteit heb je als normale belegger vaak geen toegang tot deze bedrijven op dit moment (komen vaak via IPO’s pas op de beurs in fase 2 en 3). In fase 2 (waar we nu zijn volgens mij) kan je altijd nog proberen te verkopen aan de ‘grotere idioot’, maar op een gegeven moment zal fase 3 eraan komen waarbij veel bedrijven wel eens kunnen zakken met 80% tot 90%. Om die reden ben ik niet echt fan ervan om de hype achterna te lopen.

Wanneer wel? Als fase 3 al enkele jaren bezig is, kunnen er op een gegeven moment weer kansen zijn in de sector en kan je beginnen met je onderzoek (lees, niet investeren, onderzoeken). Ook belangrijk, het gaat hier om bedrijven die een pure focus hebben op een nieuwe trend en al geen bestaande business. Bedrijven zoals Microsoft, Alphabet etc. kan je daarom niet echt indelen in deze grafiek.

Maar waar ik wel van overtuigd ben?

Elke fase heeft zijn eigen kenmerken en uitdagingen. De hype cycle van Gartner helpt investeerders te begrijpen waar een technologie zich bevindt op de curve, zodat ze beter geïnformeerde beslissingen kunnen nemen over investeringen en implementaties. Ik weiger om momenteel de AI hype achterna te lopen / vrees dat we momenteel dicht bij de piek zitten van media-aandacht waarbij beleggers gek worden gemaakt om in de AI-hype te investeren. Er zal wel positieve impact zijn, maar ondertussen is die al ruimschoots verdiend (in mijn ogen zelfs te veel) in veel waarderingen van bedrijven in de sector. De vorige keren dat ik deze gekte voelde was bij de trend van 3D-printing, cannabisbedrijven (toen wiet meer en meer gelegaliseerd werd), elektrische auto’s…

We zijn hier al eens geweest. Uiteraard kan het vandaag anders zijn, maar de hype cycle van Gartner heeft me in het verleden al vaak voor onheil behoedt. En vaak gaat het om de beurs niet zozeer om rendement te scoren, maar vooral ervoor zorgen dat je de grote verliezen van 80% of 90% kunt vermijden. De hype cycle van Gartner is daar mij betreft een ideaal instrument voor.