Financiële hulp (OCMW)

Bij het OCMW kan je terecht voor financiële hulp als je te weinig middelen hebt om op een menswaardige manier te leven. Hiervoor zijn er een aantal financiële tegemoetkomingen. Zo kan je terugvallen op een leefloon, dat gekoppeld aan een begeleidingstraject om uit de moeilijke situatie te geraken. Voor de maatschappelijke integratie van kwetsbare groepen komt het OCMW tussen in een sportabonnement of in een ticket voor een culturele activiteit. De diensten kunnen helpen bij de aankoop van een computer, een printer of een internetabonnement. Het OCMW besteedt ook extra aandacht aan kinderarmoede. Bij personen ouder dan 65 kan het laag inkomen aangevuld worden tot een leefbaar inkomen (IGO).

Het doel

Het OCMW biedt financiële hulp zodat gezinnen die de financiële middelen niet hebben ook leuke dingen kunnen doen. Denk maar aan sporten, naar de film gaan, een concert bijwonen en nog veel meer. Ook biedt het hulp bij het aanschaffen van een computer, printer, internetabonnement, enzovoort. Hierdoor proberen ze kinderarmoede tegen te gaan.

Het leefloon

Het leefloon is een hulpmiddel en zeker geen levensstandaard. Dit is ook niet de bedoeling van het OCMW. Een leefloon toekennen geeft mensen een nieuwe kans om zelfstandig hun leven op de rails te krijgen. Hoeveel leefloon je kan ontvangen is natuurlijk niet willekeurig, maar vastgelegd in de wet: 

• Leef je samen met andere personen en regel je het huishouden gemeenschappelijk, dan heb je recht op een bedrag van een samenwonende.
• Leef je alleen, dan heb je recht op een bedrag van een alleenstaande.
• Heb je een gezin met minstens één minderjarig ongehuwd kind ten laste, dan heb je recht op het bedrag van een samenwonende met gezinslast.

Voorschot op sociale uitkering 

Soms kan het lang duren vooraleer de aanvraag van een sociale uitkering wordt behandeld en uitbetaald. Het OCMW van een gemeente kan een voorschot bezorgen vooraleer er een uitspraak wordt gemaakt over het dossier. Zo kan men deze periode toch overbruggen. Om een voorschot te ontvangen, moet je voldoen aan twee voorwaarden:

• Hij/zij is behoeftig.
• Hij/zij heeft recht op een sociale uitkering.

Om een voorschot te ontvangen, moet je behoeftig zijn. Dit wordt beoordeeld aan de hand van een sociaal onderzoek waarmee de financiële, sociale en medische toestand verkend wordt. Meestal wordt er beoordeeld of je niet meer in staat bent jezelf te voeden, huisvesten, kleden, hygiëne te verzekeren en toegang te hebben tot de gezondheidszorg.

Om de tweede voorwaarde (recht op een sociale uitkering) te volbrengen, zal het OCMW de situatie onderzoeken. Daarna volgt een toelichting over de stand van zaken van het dossier of hulp bij het indienen van de aanvraag.

Recht op maatschappelijke integratie 

Om recht te hebben op maatschappelijke integratie moet je eerst andere bronnen van inkomsten raadplegen, bijvoorbeeld werkloosheidsuitkering. Het OCMW mag immers enkel de laatste mogelijkheid zijn. Als dit werkelijk de laatste mogelijkheid is en je de aanvraag indient, mag je verwachten dat het OCMW met jou zoekt naar werk/studies en dat een leefloon wordt uitgekeerd. Zo krijg je begeleiding.

Inkomensgarantie voor ouderen (IGO)

Je hebt recht op een IGO wanneer je:

• Minstens 65 jaar bent.
• Belg bent of in een gelijkgestelde situatie verkeert.
• Hoofdverblijfplaats in België is.
• Bestaansmiddelen lager zijn dan het grensbedrag.

Het bedrag dat je kan ontvangen hangt altijd af van de financiële middelen van de gezinssituatie. Zelf moet er ook geen aanvraag ingediend worden omdat dit meestal start bij de aanvraag van het pensioen.

Hulp bij schulden 

Wanneer je schulden hebt, is het belangrijk om te kijken welke schulden en hoe groot ze zijn. Zo kan er geanalyseerd worden waar het probleem ligt en wat de mogelijke oplossingen zijn. Er zijn dan ook verschillende vormen van budgethulp die worden gegeven door het OCMW en het CAW.

Budgetbegeleiding

Budgetbegeleiding helpt de uitgaven onder controle te houden. Hier mag je zelf het budget beheren, maar word je wel begeleid door een maatschappelijk werker. Het loon wordt ontvangen en gespendeerd door de persoon in kwestie. De maatschappelijke werker maakt een budgetplan, een inventaris van de schulden, geeft advies en biedt persoonlijke ondersteuning. Een voordeel is dat men zelf nog steeds de touwtjes in handen heeft. Maar als je het budgetplan niet goed volgt, is het de eigen verantwoordelijkheid.

Budgetbeheer 

Als budgetbegeleiding geen optie is, of als het niet lukt, is er nog altijd budgetbeheer. Hier zal een maatschappelijk werker samen met de schuldenaar een budgetplan maken. Maar in plaats van dat men zelf nog de inkomsten en uitgaven ontvangt, zal de maatschappelijk werker de inkomsten ontvangen en alle rekeningen betalen. Zo wordt er aan de persoon in kwestie enkel een leefloon uitgekeerd om het noodzakelijke te kunnen kopen. Een voordeel is dat je je geen zorgen hoeft te maken over alle rekeningen. Maar je hebt helaas ook niet meer dezelfde vrijheid als voordien.

Schuldbemiddeling

Bij schuldbemiddeling krijg je een schuldbemiddelaar toegewezen. Deze gaat een regeling opstellen met de schuldeiser om bijvoorbeeld de schulden gespreid af te betalen. De schuldbemiddelaar gaat na of de schulden terecht zijn of verjaard, of dat onwettige kosten zijn aangerekend. Vervolgens wordt er een afbetalingsplan opgesteld met de persoon in kwestie. Dit moet goedgekeurd worden door de schuldeiser. Het voordeel is dat je kan onderhandelen met de schuldeiser. Maar er is geen zekerheid dat de schuldeiser akkoord zal gaan met het afbetalingsplan.

Collectieve schuldenregeling

Dit is een gerechtelijke procedure waarbij schulden worden afbetaald zonder de persoon in kwestie een onmenselijk leven te laten leiden. Achteraf kan je dan zonder schulden verder gaan. Er zijn aan deze hulp wel bepaalde voorwaarden verbonden. Als die wordt toegelaten, wordt er door de rechter een schuldbemiddelaar aangewezen. Hij probeert dan een minnelijke aanzuiveringsregeling op te stellen. Mislukt dit, dan zal de rechter een gerechtelijke aanzuiveringsregeling of totale kwijtschelding van schulden opleggen. Het verdere verloop is hetzelfde als bij schuldbemiddeling. Je ontvangt leefgeld. Als er grotere kosten moeten gedaan worden, moet dit steeds met toestemming van de schuldbemiddelaar of de rechter.

Dit artikel werd geschreven door Fleur Vandijck, student aan de Thomas More Hogeschool Kempen.