De tikkende tijdbom die Dexia heet

April 2015. Zo lang is het geleden dat ik tijdens een wandeling in het zachtheuvelende Pajottenland met econoom en financieel expert Ivan Van de Cloot ben gaan wandelen. Het onderwerp? Als jonge econoom wou ik meer weten over de bankencrisis waar Ivan toen net een boek over had uitgebracht: Roekeloos. Op dat moment wou ik als jongeling vooral achtergrondinformatie over de val van Dexia, een molensteen die tot vandaag rond de nek van iedere Belg hangt.

In die tijd was Van de Cloot een actieve luis in de pels van menig politicus en bestuurder. Dat werd hem niet altijd in dank afgenomen. Een van zijn doelen was dan ook om verontwaardiging op te wekken bij de bevolking over hoe men de bankencrisis had aangepakt. Tussen 2007 en 2012 waren er dan ook verschillende wapenfeiten waarover je terecht verontwaardigd kon zijn. Om Ivan te citeren: “Verontwaardiging zet aan tot evolutie omdat het de kritische zelfreflectie  stimuleert. Het is immers de  verantwoordelijkheid van iedereen om te kijken hoe de energie van verontwaardiging positief kan gekanaliseerd worden naar maatschappelijke verbeteringen”. Iets wat me altijd is bijgebleven.

Dexiabom blijft genadeloos tikken

Na al die jaren is er helaas weinig veranderd aan de kern van het Dexiadossier. Ondanks massale overheidssteun. Ter herinnering: tijdens de bankencrisis kreeg Dexia al voor 6,4 miljard euro aan kapitaalinjecties waarvan 3 miljard euro door Belgische overheden en Belgische aandeelhouders. Die steun bleek onvoldoende want in 2011 zou de bank alsnog genationaliseerd worden. Kostprijs? Alweer 3,73 miljard euro. De Belgische overheid gaf de restbank toen ook nog eens een staatswaarborg van 54,45 miljard euro mee. Dat bedrag vertegenwoordigde toen maar liefst 15 procent van de economie van ons land. En dat terwijl van alle Dexia-kredieten amper 5 procent betrekking hadden op leningen in België.

Dexia blijft verlies opstapelen

Onlangs gaf de restbank opnieuw een inkijk in zijn boeken. Daaruit blijkt nogmaals dat het dossier nog lang boven het hoofd van de Belgische belastingbetaler zal blijven hangen. De Belgische overheidswaarborg is sinds 2019 dan wel verlaagd tot 39,7 miljard euro. Maar die miljarden dreigen wel nog voor decennia als mogelijke claim boven het land te blijven hangen.  Zeker omdat de groep tot nader order honderden miljoenen verliezen blijft opstapelen. In het afgelopen halfjaar alleen al was er alweer een tekort van 759 miljoen euro.

Het is dan ook in het belang van het land dat de Dexiabom zo snel mogelijk ontmanteld wordt met zo weinig mogelijk verliezen. De CEO, Pierre Crevits, en zijn team hebben de ondankbare taak om in moeilijke omstandigheden de megabalans van de groep verder af te bouwen. Na jaren van ontmantelen bedraagt Dexia’s balans nog steeds 121,2 miljard euro.  Dat is evenveel als een kwart van de Belgische economie. De afbouw hiervan is op zichzelf een herculestaak en dus geen dankbare opdracht voor het personeel van Dexia.

Delen van de portefeuille zitten in wanbetaling

De taak wordt bovendien moeilijker met de jaren. De kwaliteitsvolle onderdelen die men makkelijk kon verkopen zijn immers al lang de deur uit. Wat rest zijn grote brokken waar andere financiële partijen niet in geïnteresseerd zijn. Aanzienlijke delen van de portefeuille hebben weliswaar een kwaliteitslabel, maar daarnaast zijn er vele miljarden zonder rating of met een rating die omschreven wordt als ‘junk’ of ‘rommel’. Een klein percentage heeft zelfs de rating “D” wat betekent dat de schuldenaar in “default” is en niet meer aan zijn verplichtingen kan voldoen.

Harde Brexit is een risico voor Dexia

Wat zal de toekomst brengen voor dit dossier? Ongetwijfeld zitten er nog wanbetalingen in de pijplijn. Dexia was immers wereldwijd specialist in het aanbieden van kredieten aan locale overheden. Door de extra coronakosten zullen een aantal van die klanten nog in de problemen komen. Maar laat ons ook eens kijken naar de overkant van het Kanaal. Dexia heeft voor maar liefst 22,1 miljard euro kredieten uitstaan in het Verenigd Koninkrijk waarvan 10,9 miljard euro aan lokale besturen en 7,4 miljard euro aan project- en bedrijfsfinancieringen. Een harde Brexit is dan ook een reëel risico voor de groep en kan een negatieve impact hebben op de waarde van de portefeuille.

Vergeet Italië niet

Er is nog een groot risico. In Italië heeft Dexia nog steeds 19,6 miljard euro aan schulden uitstaan, waarvan 8,6 miljard euro aan de lokale openbare sector. Het land stond er financieel al niet goed voor en de maatregelen om de Covid-19-pandemie te bestrijden hebben geleid tot een significante daling van de ontvangsten van de lokale overheden. Dat geeft Dexia ook zelf toe. Daarom werd er op sommige kredieten al uitstel van betaling toegekend en verhoogde men al eens de looptijden van andere leningen. Het is niet onmogelijk dat in Italië sommige lokale overheden in betalingsstaking zullen gaan. Dat is nefast voor de uitstaande kredieten van Dexia. We herinneren ons dat Dexia ook al geld verloor aan het bankroet van de Amerikaanse stad Detroit, in 2013.

Extra staatssteun

In de balans van 121,2 miljard euro van Dexia zitten allicht nog negatieve verrassingen. Een groot deel van de schulden loopt immers over meerdere decennia, waardoor het nog lang zal duren voor de groep ontmanteld is. Wie geld leende van Dexia zou dus nog lang in goede papieren moet blijven zitten om problemen voor Dexia te vermijden. Voorlopig heeft de Belgische restbank een eigen vermogen van 6,3 miljard euro om verliezen op te vangen op een portefeuille van 122,1 miljard euro. Die reserve van 6,3 miljard euro neemt wel ieder jaar af door de verliezen die de bank al jaren aan een stuk boekt. Geen twijfel dus dat Dexia ooit weer zal moeten aankloppen bij de Belgische overheid voor meer geld.

Wanneer ik mijn exemplaar van Roekeloos terug in de boekenkast wil steken, valt mijn oog op de tekst die Ivan er heeft bijgeschreven.

[symple_testimonial by=”Ivan Van de Cloot” fade_in=”false”]Aan Stefan: met een overheidsschuld van 400.000.000.000 euro, hebben we dringend nood aan verantwoordelijken die beseffen dat besturen risico’s beheren is. [/symple_testimonial]

Ik durf er niet aan te denken dat de Belgische staatsschuld sindsdien met nog eens 80 miljard euro is opgelopen. De coronaschade en de nieuwe maatregelen van de regering doen de schuld verder oplopen. De klok tikt nog wat luider. Tot de bom barst.

Dit artikel werd ook op doorbraak gepubliceerd.

https://doorbraak.be/de-tikkende-tijdbom-die-dexia-heet/