De generatiesprong

De generatiesprong met je beleggingen
Estate planning

Wat en waarom? 

De generatiesprong (generation skipping) betreft de overdracht van vermogen van grootouders naar kleinkinderen. Het is een belangrijke techniek van successieplanning met beleggingen en cash. Vaak kunnen kleinkinderen de centen ook beter gebruiken dan hun ouders. Bovendien biedt de techniek mooie besparingsmogelijkheden in de erfbelasting. Wat zijn die besparingen in erfbelasting?

1. Je spreidt als grootouder je erfenis in extra delen, waardoor een hoger aandeel van je erfenis in lagere belastingschijven terechtkomt. Kleine erfdelen (onder 50000 euro, Vlaamse erfbelasting) genieten bovendien nog van een extra korting in de erfbelasting.
2. Je vermijdt dat op hetzelfde vermogen tweemaal erfbelasting moet worden betaald: bij je overlijden en bij het latere overlijden van je kind dat nalaat aan je kleinkind. Je kan zelfs nog verder gaan in het besparen van erfbelasting door te schenken aan je kleinkinderen in plaats van hen te laten erven. Uiteraard indien je dit wenst, en indien de fiscale besparing van schenken tegenover erven voldoende groot is. 

Hoe? 

Wat zijn nu de mogelijkheden van het toepassen van de generatiesprong met beleggingen als het initiatief bij de grootouder ligt? In dit artikel gaan we niet in detail in op elke techniek, de mogelijke modaliteiten ervan en haar voor- en na-delen. 

• Het testament waarin je specifieke beleggingen of bedragen toewijst aan je kleinkinderen.
• Cash onderbrengen in een beleggingsverzekering tak 21 of tak 23 op uw naam waarbij je een kleinkind aanduidt als begunstigde bij je overlijden. Weet wel dat de uitkering bij je overlijden volledig in de belastbare basis van de erfbelasting komt, zelfs ook wanneer de storting in de polis uit het gemeenschappelijk huwelijksvermogen komt. Als je van de betrokken polis vervolgens een notariële verzekeringsgift doet aan het begunstigde kleinkind en 3 % schenkingsrecht betaalt dan wordt de belastbare basis van de erfbelasting, de uitkering dus, verminderd met het bedrag waarop de schenkingsbelasting is betaald (Vlaamse fiscaliteit). Verlies bij deze techniek ook niet de nadelen van beleggingsverzekeringen uit het oog. Zie hier
• De bankgift van beleggingen (overschrijven van cash en/of effecten) aan de kleinkinderen.
• De schenking van de beleggingen aan de kleinkinderen via notariële akte.

Wat zijn nu de mogelijkheden van generatiesprong met beleggingen als je het initiatief laat aan de ouder van je kleinkind? Hier moet je als grootouder natuurlijk goed beseffen dat je zelf geen controle meer hebt en dus ook niet zeker weet of de kleinkinderen zullen “krijgen”.

• Je kind kan haar of zijn nalatenschap verwerpen waardoor dit erfdeel via plaatsvervulling overgaat naar haar of zijn kinderen. Deze techniek (ook de vrijwillige erfenissprong genoemd) is slechts mogelijk op de totaliteit van het erfdeel van je kind. Je kind kan dus niet selectief optreden, bv. om de overgang van onroerende goederen naar kleinkinderen te vermijden als dit ongewenst zou zijn. In Vlaanderen heeft de techniek van de verwerping het fiscale voordeel dat de erfbelasting per kleinkind wordt berekend en dat er dus besparing zal zijn van erfbelasting als het verwerpende kind meerdere kinderen heeft. Bovendien wordt dit vermogen niet opnieuw belast als je kind overlijdt aangezien het al is doorgegeven. 
• Je kind kan via notaris een fiscaal interessante doorgeefschenking doen aan haar of zijn kinderen binnen het jaar na je overlijden (Vlaamse regeling). De normaal verschuldigde schenkingsrechten worden dan verminderd worden met de betaalde erfbelasting op dat doorgegeven deel, zodat de schenkingsrechten vaak tot nul worden herleid. De doorgeefschenking is trouwens ook op onroerende goederen mogelijk.

Aandachtspunten in successieplanning met kleinkinderen 

Je handelt als grootouder best in overleg met je kinderen. Zij zijn namelijk je wettelijke erfgenamen en hebben ook een reserve (de helft van de nalatenschap). Zij moeten dus akkoord zijn om die reserve eventueel (deels) af te staan mocht dit je wens van successieplanning zijn. Zelfs voor het deel waarover je vrij beschikt kan dit overleg aangewezen zijn om conflicten te vermijden. Een ander moeilijk punt bij de generatiesprong duikt op wanneer je kinderen niet allen hetzelfde aantal kinderen hebben. Als je al je kleinkinderen hetzelfde bedrag wil toebedelen, en dus niet hetzelfde verdelen per staak, verschuif je in die situatie dus erfdeel van het ene kind naar het andere. Dit kan voor discussie zorgen vanaf bepaalde bedragen. Gelukkig heeft de wetgever dit probleem onderkend. Het erfrecht biedt ook een oplossing om zonder benadeling van een staak al uw kleinkinderen hetzelfde te geven. De oplossing is de “inbreng ten behoeve van een derde” (artikel 845 &2 van het BW) bij schenkingen. Je doet als grootouder een schenking aan je kleinkind waarbij de ouder van het kind de last op zich neemt deze schenking in te brengen (te verrekenen) in zijn of haar erfdeel. Ook in een testament kan je een gelijk bedrag voor kleinkinderen opnemen als je hiernaast een erfovereenkomst maakt. Wat je trouwens ook kan doen is in het testament de correctie toepassen: je legateert aan je kind(eren) met minder kinderen extra het nodige verschil om de staken gelijk te trekken. Ook bij de schenkingen aan de kleinkinderen kan je corrigeren door extra schenkingen aan je kind(eren) om het bedrag per staak gelijk te trekken.