‘Bij chaos moet je goud hebben’
Interview van Jan Reyns met Jan Longeval over zijn boek Heavy Metal
(uitgebreide versie van interview, verschenen in De Standaard op 28/11)
‘Het risico op een zware economische en financiële crisis neemt toe’. Jan Longeval (55) was hoofd vermogensbeheer bij Degroof Petercam en is vandaag adjunct professor aan de Vlerick Business School. Twee jaar nadat hij de schijnbare chaos op de beurs uitlegde met voorbeelden uit de natuur in ‘God dobbelt niet op de beurs’ heeft hij een nieuwe parel klaar. ‘Heavy Metal’ draagt de te bescheiden ondertitel ‘Alles wat je moet weten over beleggen in goud’.
Heavy Metal geeft een knap inzicht in de geldwereld waar we allemaal in leven, legt uit waarom het systeem fragiel is geworden en waarom je dus best ook in goud belegt.
Longeval: ‘Niemand kan exact voorspellen of het financiële systeem volgend jaar, binnen 10 jaar of later zal crashen. Maar vandaag al verarmen spaarders. Ik maak mij grote zorgen over de explosie van de financiële schulden. Daarom adviseer ik je te beschermen door 5 tot 10% in goud te beleggen. Goud is schaars. Alle goud ooit ontgonnen past in een kubus met een zijde van 22 meter en het heeft de ideale chemische eigenschappen: het is zeer compact en het vergaat nooit. En het staat volledig buiten het geldsysteem.
U legt alles uit over goud; de psychologie, de prijsvorming, het rendement, de goudmijnen, goud-ETF’s, … Maar het is doordat goud geen monetaire rol meer speelt dat mensen er nu zelf geld in moeten steken?
Longeval: ‘In 1971 is de link van goud met ons geldsysteem inderdaad volledig doorgeknipt. Tot dan moest geld ten dele gedekt zijn door goud. Daardoor is ons geldsysteem flexibeler geworden. Tegelijk is het kwetsbaar geworden. Het is alleen nog gebaseerd op vertrouwen. We moeten geloven dat de beleidsmakers de waarde van ons geld beschermen. En daar loopt het mis. De massale geldcreatie door centrale banken en de geldcreatie door commerciële banken, in de vorm van kredieten, leidt onvermijdelijk tot muntontwaarding. Voorlopig zien we vooral een prijsstijging van financiële activa, vastgoed, goud en cryptomunten. Maar als het vertrouwen in het systeem verdwijnt kan er een run op alle activa en goederen komen. En zo leiden tot een spiraal van algemene inflatie.
U geeft een historisch overzicht met vele voorbeelden waarin het misliep met munt- en geldsystemen. Waarom is dat belangrijk?
Er is al duizenden jaren monetaire geschiedenis. Vorsten in moeilijkheden kwamen in de verleiding om heimelijk ‘hun’ munt te ontwaarden Sowieso bevatten de zilveren munten al heel snel minder zilver dan hun betaalwaarde. Gouden munten bleven gespaard van ontwaarding en waren trouwens te zeldzaam om ruim te gebruiken. Als de muntontwaarding te ver ging, liep het mis. De bevolking verloor het vertrouwen in de munt en in de overheid. De val van het Romeinse Rijk ging gepaard met het volledig uithollen van de denarius-munt. Op fout monetair beleid volgde hoge inflatie, conflict of oorlog.
Is het dat wat u nu ook vreest ?
Ik hoop dat het zover niet komt. Maar de schulden nemen almaar sneller toe. Door de coronacrisis ging het hek van de dam en lopen de schulden dit jaar op tot 272.000 miljard dollar. Dat is 365 procent van het wereldwijd bbp. We beleven waarschijnlijk het toppunt van de tegenbeweging op de grote depressie van de jaren dertig. Toen heeft men een veel te streng monetair beleid gevoerd. Daardoor is men na de Tweede Wereldoorlog almaar meer het tegendeel gaan doen. Men aanvaardt geen terugval, laat staan een recessie. De rente wordt steeds verder verlaagd. De schulden blijven stijgen. Voor investeringen en voor consumptie. Tegelijk zijn de sociale uitgaven enorm toegenomen. Op zich is dat nobel. Maar nu dreigen we te bezwijken onder de schulden. Dat lossen de centrale banken op door de rente op nul te zetten of zelfs negatief te maken. En nogal wat economen beweren dat extra schulden nu erger voorkomen.
Akkoord om gezonde bedrijven te redden en een totale val van de vraag te vermijden. Maar zomaar propageren dat schulden maken toch geen kwaad kan is gevaarlijk. Sommige politici nemen dat al over. Zij veronderstellen dat het vertrouwen in geld altijd gegarandeerd is. Je moet de geschiedenis kennen. Zolang de rente extreem laag is, blijft het betaalbaar. Maar dat is kunstmatig en kan niet eeuwig duren. Wie denkt dat we ‘ons uit de schulden zullen groeien’, vergist zich. Helaas: groei kan alleen door een toename van de werkende bevolking en de productiviteit. Daar steken de vergrijzing en de schuldenberg een stokje voor.
Maar je moet toch niet alles in goud steken?
Neen! Bij edelmetalen zijn er een aantal figuren met een verborgen agenda die gevaarlijke informatie verspreiden. Goud zie ik als een verzekering. De meestal Amerikaanse goudgoeroes, die ik in mijn boek GoGo’s noem, vergelijken de prijsevolutie van goud met de dollar. En dan komt goud er goed uit. Maar dat is een valse vergelijking. Dollarbiljetten dienen niet om in te beleggen, maar om ermee te betalen. Goud moet je vergelijken met obligaties, aandelen of vastgoed. En dan blijkt dat goud qua rendement op lange termijn de duimen moet leggen. Dat is normaal. Die andere activa geven immers opbrengst in de vorm van winst, rente, dividend, … Goud niet. Toch is goud interessant omdat goud bijna altijd goed doet bij economisch onheil. Zie dat je goud hebt op momenten van zware crisis. En in een wereld van negatieve reële rente is goud sowieso interessanter dan obligaties.
En zilver?
Geen goed idee. Goud kan goed presteren bij economisch onheil omdat er nauwelijks industriële toepassingen zijn. Zilver wordt voor meer dan de helft gebruikt in de industrie. Als de economie instort valt ook de vraag naar zilver weg en stuikt de prijs in elkaar.
Wat met de cryptomunten?
Een bitcoin kan maar beperkt bijgemaakt worden, net zoals goud. Door de productie van goudmijnen komt er per jaar gemiddeld 1,9% extra goud bij. Het probleem met crypto is dat er ondertussen duizenden cryptomunten zijn. En overheden houden er niet van. Ze kunnen het buiten de wet stellen of lamleggen. Let op: dat is vroeger ook gebeurd met goud. In 1933 heeft de Amerikaanse overheid de Amerikaanse bevolking verplicht zijn goud af te staan tegen een vaste prijs. Maar goud kan je verstoppen, bitcoins blijven in een computersysteem.
Reacties