Gemengde fondsen en Exchange-Traded Funds (ETF’s) zijn beleggingsproducten die bestaan uit verschillende activa, zoals aandelen, grondstoffen of obligaties.

Qua structuur lijken ze sterk op elkaar, en helpen ze beleggers om hun portefeuilles te diversifiëren. Er zijn echter belangrijke verschillen in de manier waarop ze worden beheerd en in de kosten die in rekening worden gebracht.

Beleggingsfondsen worden actief beheerd door een vermogensbeheerder, die ernaar streeft het beter te doen dan de markt. ETF’s daarentegen volgen de prestaties van een index (zoals de Amerikaanse S&P 500 en de Eurostoxx 50), en proberen de markt te volgen in plaats van deze te verslaan.

Een ander belangrijk verschil betreft de kosten die voor deze beleggingsproducten in rekening worden gebracht. Doordat beleggingsfondsen worden beheerd door een vermogensbeheerder, zijn hun kosten veel hoger dan voor ETF’s. ETF’s worden passief beheerd en hebben daardoor zeer lage kosten.

Wat zijn de kosten wanneer u begint te beleggen in gemengde fondsen en ETF’s?

Als we inzoomen op deze producten, blijkt dat de kosten zeer verschillend zijn:

• ETF’s: de beheersprovisies bedragen gewoonlijk 0,2 tot 0,5% van het beheerde vermogen (assets under management, AUM) per jaar.
• Gemengde fondsen: voor elke aankoop van een fonds worden 2,5 tot 3% kosten aangerekend. De extra beheerskosten – die soms 10 keer hoger liggen dan voor ETF’s – kunnen oplopen tot meer dan 2% van het beheerde vermogen. Ten slotte wordt soms ook een uitstapvergoeding aangerekend voor het sluiten van een portefeuille.

Waarom worden voor ETF’s minder kosten aangerekend? Het antwoord is eenvoudig: omdat een ETF de prestaties van een index volgt, zijn hoge kosten voor een fondsbeheerder, analisten en onderzoekers niet nodig.

Wanneer we de kosten van beleggingsfondsen in ogenschouw nemen, is het zeer onwaarschijnlijk dat een fondsbeheerder in staat is om een beter rendement te behalen dan de markt, vooral wanneer het gaat om een beleggingshorizon van een lange termijn van 10 jaar of meer. 15% van de fondsbeheerders is niet in staat om een beter rendement te behalen dan de markt, vanwege de kosten die gemoeid zijn met het betalen van alle mensen die betrokken zijn bij het doorlopende beheer van de belegging (zoals fondsbeheerders, analisten en onderzoekers).

Aan de hand van een voorbeeld kunnen we de kosten die met de twee beleggingsinstrumenten gepaard gaan illustreren. Laten we zeggen dat de initiële belegging 10.000 euro op 20 jaar bedraagt, met een gemiddeld marktrendement van 7%. Als we uitgaan van een ETF-beheersvergoeding van 0,2% en een vergoeding van 2% voor een beleggingsfonds, dan is dit het resultaat van de belegging na 20 jaar:

Tabel

Het grootste gevaar van kosten van gemengde beleggingsfondsen bestaat erin dat mensen niet begrijpen hoe het kostenmechanisme in zijn werk gaat. Zo klinkt de 2% per jaar van het voorbeeld niet veel, maar beleggers moeten beseffen dat ze deze kosten in nominale bedragen moeten berekenen. Want door de jaarlijkse 2% laat het fonds uw belegging elke dag een beetje in waarde verminderen. De kosten hebben dus een samengesteld effect in de tijd, en maken dat uw belegging heel geleidelijk verdampt. Naast beheerskosten kunnen banken ook commissies in rekening brengen voor beleggingsfondsen.

In vergelijking daarmee zijn de beheerskosten voor ETF’s veel lager. De gemiddelde Totale Kostenratio (TER – Total Expense Ratio) die de ETF-uitgever over uw portefeuille berekent ligt voor de meeste ETF’s tussen de 0,2 en 0,5%.

Staan hogere kosten garant voor betere prestaties?

Zoals we hebben gezien, brengen beleggingsfondsen meer kosten in rekening dan ETF’s. Het is dan ook een terechte vraag of hogere kosten betere prestaties met zich meebrengen. Als we naar de statistieken en academisch onderzoek kijken, presteren beleggingsfondsen over het algemeen niet beter dan ETF’s, juist vanwege hun bijzonder hoge kosten.

Ik vergelijk het meestal met een lot uit de loterij: uit de statistieken blijkt dat slechts 15% van de beheerders van beleggingsfondsen de markt kan verslaan. Maar hoewel u veel geld betaalt en hoopt dat uw eigen beleggingsfondsbeheerder bij de 15% zit, is die kans in de praktijk erg klein.

Bij beleggingsfondsen is het vanwege de kostenstructuur erg moeilijk om de activa in waarde te doen toenemen. Elke dag laat het beleggingsfonds de waarde van uw hoofdbelegging een beetje afnemen, maar u ziet het niet.

Een ander voorbeeld: bij een investering van 50.000 euro over 10 jaar betaalt u de bank in totaal een bedrag ter waarde van een tweedehands auto aan kosten. Het is belangrijk om te beseffen dat traditionele banken veel winst maken met de verkoop en het beheer van beleggingsfondsen.

Heeft het risicoprofiel invloed op de kosten?

Wanneer u begint te beleggen, kunt u een risicoprofiel kiezen: conservatief, gematigd of dynamisch – afhankelijk van het risico dat u wilt nemen. Voor beleggingsfondsen is dit risicoprofiel van invloed op de kosten. Hoe offensiever uw profiel is en hoe meer u belegt, hoe meer kosten u betaalt.

Bij ETF’s daarentegen heeft het risicoprofiel bijna geen invloed op wat u wordt aangerekend.

Enkele tips voor u begint te beleggen

Nu u meer weet over twee veelgebruikte beleggingsinstrumenten (gemengde beleggingsfondsen en ETF’s), wil ik u graag enkele tips geven voordat u begint te beleggen.

Een eerste en algemene tip is om op lange termijn te beleggen. Academisch onderzoek toont aan dat hoe langer u belegt, hoe minder risico u loopt. Om deze reden zou u een beleggingshorizon van ten minste 7 jaar moeten hebben. Hoe langer uw beleggingshorizon, hoe groter uw kans om geen geld te verliezen. Statistisch gezien is de kans dat u over een periode van 20 jaar een negatief rendement behaalt op uw belegging slechts 4 tot 5%.

Als u op zoek bent naar een snelle en gemakkelijke manier om te beleggen zijn ETF’s zeer aantrekkelijk. Bij het kiezen van een ETF kunt u enerzijds beleggen in ETF’s die een index volgen. Anderzijds kunt u beleggen in ETF’s die een bepaald thema – zoals technologie, water of energie – of opkomende markten volgen. Om uw belegging te diversifiëren zou ik adviseren om een mix te kiezen van ETF’s die een wereldwijde index volgen en ETF’s die opkomende markten volgen. Vergeet niet dat het slechts weinig tijd kost om aan ETF’s te beginnen en ze te beheren: het kost mij elke maand maar een paar minuten om enkele ETF’s te kopen. Iedereen kan het!

 Stefan Willems, onafhankelijk beursanalist.

Onze nieuwste beleggingscursus start donderdag 6 januari!