Tweede lockdown doet bedrijven minder pijn

De economische schade van de tweede lockdown is minder erg dan gedacht. Dat is het goede nieuws dat ik kan brengen als economisch journalist. Nu de tweede lockdown al even bezig is, kunnen we beginnen met de negatieve effecten te meten op de Belgische economie. Zo doet de Nationale Bank al sinds het begin van de coronacrisis peilingen bij bedrijven om zo de economische impact van de crisis te achterhalen. En ook al is de impact per sector totaal anders, de algemene cijfers wijzen erop dat de omzetverliezen door de tweede lockdown veel lager liggen dan tijdens de eerste.

Veerkracht bedrijven groter dan gedacht

We moeten natuurlijk ook niet te euforisch worden. Het onderzoek dat gebeurde bij 5631 verschillende ondernemingen, wijzen er nog steeds op dat ondernemingen maar liefst 17 procent minder omzet draaien dan het jaar ervoor. Sinds de zomer is daardoor het omzetverlies opnieuw lichtjes gestegen, al verteren de  bedrijven de klap beter dan in de eerste golf. Zo noteerden tussen midden maart en midden mei de Belgische bedrijven ongeveer een gemiddeld omzetverlies van 33 procent. We zitten dan wel weer in lockdown, maar een groot deel van de ondernemingen hebben zich ondertussen kunnen aanpassen aan de nieuwe situatie. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het uitbouwen van een e-commerce kanaal en het omvormen van restaurants naar Take Away restaurants wat de klap helpt opvangen.

Tweede lockdown voornamelijk impact bij sectoren die verbod hebben op hun activiteiten

Al is de schade grote deels afhankelijk van de sector en de maatregelen die de overheid nam. De bedrijfstakken die in de lente het zwaarst werden getroffen door de maatregelen, rapporteren opnieuw een zeer negatieve impact op hun omzet. Het gaat dan om de niet-voedingswinkels, de vastgoedactiviteiten, de horeca en de kunstsector en de amusement sector. Zo noteerde de niet-voedingswinkels maar een omzetverlies van 9 procent in augustus, maar door de verplichte sluiting van veel ‘niet-essentiële winkels’ is dit terug opgeklommen tot 51 procent.

Minder strenge tweede lockdown doet bedrijven deugd

Maar ook hier valt op dat de schade lager ligt dan bij de eerste lockdown toen de omzet 80 procent lager lag. Een deel van de bedrijven die in de eerste golf moesten sluiten, blijft nu immers open doordat we minder verbieden als in de lente van 2020. Ook valt de omschakeling naar afhaalkanalen niet te onderschatten waardoor veel bedrijven toch zaken kunnen blijven doen.

Het is dan ook logisch dat sectoren die zich moeilijk kunnen aanpassen volledig de klappen opvangen. Denk aan de vastgoedsector waar de omzet 37 procent lager ligt dan normaal. Dit doordat  het bezoeken van een huis om dit te kopen aan banden is gelegd. Ook de horeca en de kunstsector blijven onder vuur liggen met weinig zicht op beterschap.

Niet alle sectoren zien een verslechtering door tweede lockdown

Opvallend is wel dat de omzet van andere bedrijfstakken in november niet sterk verminderd is. Denk hierbij aan de industrie, de bouwnijverheid, ondersteunende diensten, het vervoer en de logistiek, en de financiële activiteiten en verzekeringen. Hier is de gemelde daling van de omzet vergelijkbaar met die in oktober. Dat deze sectoren niet extra geviseerd zijn geweest tijdens de tweede lockdown helpt dit te verklaren.

Bedrijven zien toekomst wel somber in

Het leven zet zich dan ook door, al zijn de ondernemingen wel somberder geworden in hun vooruitzichten. Zo ziet men in het vierde kwartaal de omzet dalen met 16 procent in vergelijking met het jaar ervoor. Dit terwijl in heel 2021 de omzet nog steeds 12 procent onder het normale peil zal blijven volgens de bedrijven zelf. Dit wil zeggen dat de bedrijven amper verbetering zien in vergelijking met de economische situatie afgelopen zomer.

Ook dreigt de crisis een grote rem te zetten op de investeringen tot ver eind 2021. Zo schatten de bedrijven dat men in 2021 maar liefst 23 procent minder zal investeren dan in een normaal jaar. Opnieuw minder dan wat in eerdere onderzoeken werd aangegeven.

Extra ontslagen en faillissementen verwacht

Het risico op faillissementen lag tijdens alle onderzoeksperiodes ook nooit zo hoog als vandaag de dag. Zo meldde midden mei 8 procent van de Belgische bedrijven dat er een waarschijnlijk of zeer waarschijnlijk risico was op een faillissement terwijl dit nu stijgt naar 12 procent.

Dit zien we ook terug in de verwachte ontslagen. Daar bovenop verwachten de bedrijven dat men in de private sector 60.000 werknemers zal moeten afdanken in 2021. Dit terwijl men in een eerdere bevraging in oktober maar 15.000 ontslagen verwachtte.

Ook voor de liquiditeitsproblemen wordt in de enquête van november een verslechtering opgemerkt. Het aandeel ondernemingen dat kampt met liquiditeitsproblemen, steeg van 32 procent in oktober tot 35 procent in november. Zo kunnen 27 procent van de bedrijven hun financiële verplichtingen niet volhouden zonder een kapitaalinjectie of bijkomende leningen.

E-commerce een blijver

Tot slot lijkt het erop dat de wereld van e-commerce ook een blijver zal zijn na de coronapandemie. Zo hebben zo goed als alle bedrijfstakken hun e-commerce activiteiten opgedreven sinds het begin van de coronacrisis. Bovendien is deze stijging structureel, aangezien dat percentage volgens de respondenten ná de coronacrisis niet zou terugvallen en in de financiële activiteiten en verzekeringen zelfs nog sterk zou stijgen.

Samengevat: bedrijven lijken ondertussen geleerd te hebben uit het verleden waardoor men weerbaarder is geworden, maar niet immuun. Vanaf 2021 zullen we vermoedelijk ook de eerste grote economische gevolgen beginnen te zien wanneer veel economische steunmaatregelen aflopen. Doordat er binnenkort waarschijnlijk vaccins ter beschikking komen is er nu wel hoop dat de een  lockdown binnekort tot de geschiedenis zal behoren. Hoopgevend voor de bedrijven die overleven, hartverscheurend voor de bedrijven die nu al weten dat ze de economische lente niet zullen halen. Voor beleggers die in bedrijven beleggen die voldoende solide zijn is dat geen probleem. De besten zullen bovendien op termijn versterkt uit de crisis komen.