Moat investing: een slotgracht rond je portefeuille

Er is de voorbije jaren veel gezegd en geschreven over investeren in bedrijven met een moat of brede slotgracht – een term die vooral bekend werd dankzij Warren Buffett en zijn focus op duurzame concurrentievoordelen. Een brede slotgracht betekent dat een bedrijf door structurele voordelen jarenlang moeilijk aan te vallen is. Die gedachte is niet alleen populair bij stock pickers: Morningstar bouwde er zelfs een eigen Wide Moat Index rond, die bedrijven met een aantoonbare, lang houdbare voorsprong groepeert. Bij de Wide Moat Focus Index houdt men naast de moat ook rekening met de waardering. Deze index behaalde over een periode van 15 jaar een meer-rendement van ongeveer 4% bovenop dat van de S&P 500.

Wat kenmerkt zulke ondernemingen in de praktijk? Ze bouwen op sterke merken en loyale klanten, hebben hoge toetredingsdrempels (bijvoorbeeld door technologie, regulering, kapitaal of distributie) en creëren hoge switching costs (overstapkosten) waardoor overstappen voor klanten onaantrekkelijk wordt. In veel markten opereren ze als (quasi-)monopolie of duopolie, wat vaak leidt tot hoge winstmarges, duidelijke pricing power en bij de beste namen ook solide omzetgroei. Elk ‘wide-moat’ bedrijf combineert meerdere van deze eigenschappen op een manier die concurrenten jarenlang op afstand houdt.

The Usual Suspects

Enkele voor de hand liggende voorbeelden zijn de ‘Magnificent 7’ aandelen, die elk hun plaats hebben in een artikel over aandelen met een ‘wide moat’.

Apple heeft volgens bepaalde rankings het meest waardevolle merk ter wereld. De software van Microsoft is diep ingebed en onmisbaar in de dagelijkse werking van veel bedrijven. Met Google en YouTube is Alphabet zo dominant dat concurrenten nauwelijks kans maken om marktaandeel te veroveren. Amazon is dankzij een ongeëvenaarde logistieke schaal en operationele efficiëntie een van de machtigste platforms ter wereld geworden. Meta bezit met Facebook, Instagram en WhatsApp drie van de grootste socialemediaplatformen ter wereld. NVIDIA heeft niet alleen de beste hardware, maar ook de CUDA-software bindt een enorm netwerk van ontwikkelaars, waardoor het platform steeds waardevoller wordt. Ook Tesla profiteert van een loyale klantenbasis (de laatste tijd iets minder), schaalvoordelen en een uitgebreid netwerk.

Maar over deze bedrijven is al veel inkt gevloeid. Laat ons eens een blik werpen op tien andere bedrijven met een brede slotgracht.

10 wide moat aandelen

Het Nederlandse ASML bezit een quasi-monopolie in EUV-lithografie. Dit bedrijf maakt de machines die nodig zijn om hoogtechnologische chips te fabriceren. Hun grootste klanten zijn dan ook TSMC, Samsung en Intel. Dankzij decennia aan R&D hebben ze naar eigen zeggen 20 jaar voorsprong in technologie opgebouwd. De wereldwijd geïnstalleerde machines en langlopende servicecontracten leveren terugkerende inkomsten op en maken overstappen voor klanten weinig aantrekkelijk. Het grootste risico komt van geopolitiek en exportregels, aangevuld met capex-schommelingen in de halfgeleidercyclus. ASML noteert momenteel aan een van de laagste multiples van de laatste jaren.

TSMC fabriceert voor bijna alle toonaangevende chipontwerpers en ligt technologisch voor op het gros van de markt. De schaal en expertise leveren hoge bezettingsgraden en sterke relaties met klanten op, wat de inkomsten voorspelbaar maakt. Aan de absolute top van de chipproductie vormt TSMC een duopolie met Samsung. Dat maakt het bedrijf interessant als langetermijnspeler op halfgeleidergroei. De grootste gevoeligheid blijft geopolitiek rond Taiwan.

Visa is het grootste betaalnetwerk ter wereld en laat betalingen met debet- en kredietkaarten veilig en snel verlopen. Het geeft zelf geen kaarten uit en leent geen geld uit, maar werkt samen met banken en verdient per transactie via verwerkings- en licentievergoedingen. Visa profiteert van enorme netwerkeffecten: elke bijkomende kaarthouder of acceptant maakt het netwerk waardevoller. Dankzij een nauwe integratie bij banken en winkels, ontstaat een stevige duopoliepositie met Mastercard. Het model is kapitaal-licht en levert veel vrije kasstroom en een zeer hoge nettowinstmarge van 52% op.

Mastercard werkt vrijwel hetzelfde. Het heeft geen eigen kaarten of kredietrisico, maar wel een wereldwijd netwerk dat per transactie verdient. Het bedrijf blinkt extra uit in internationale, grensoverschrijdende betalingen waar de marges en de groei hoger liggen en bouwt verder aan diensten rond data en tokenisatie. De omzet groeide de voorbije tien jaar gemiddeld circa 12%, iets sneller dan bij Visa. Dat resulteert in hogere groeiverwachtingen en een hogere waardering: beleggers betalen momenteel ongeveer 32 keer de verwachte winst.

S&P Global bundelt drie sterke pijlers: kredietratings, beursindices en veelgebruikte marktdataplatformen. In kredietratings vormt S&P Global samen met Moody’s een stevig duopolie. Hun ratings zijn in de financiële sector dé maatstaf voor kredietrisico’s van bijvoorbeeld bedrijven of overheden. Het bedrijf is ook de uitgever van de S&P 500 Index en publiceert tevens de Dow Jones Index. De marktdataplatformen van S&P leveren prijzen, referentiedata en analysetools die in de dagelijkse activiteiten van financiële instellingen onmisbaar zijn. Het bedrijf verdient vooral via licenties en abonnementen, wat zorgt voor recurrente inkomsten, hoge marges en duidelijke pricing power.

Moody’s vormt samen met S&P een duopolie in kredietratings en bouwt tegelijk aan analytics- en softwareproducten die diep in risico- en kredietprocessen zitten. Banken en beleggers vertrouwen op de modellen en data, waardoor overstappen niet voor de hand ligt. Striktere regelgeving, lagere emissievolumes en alternatieve scoringsmodellen zijn risico’s.

De FICO-score van FICO (Fair Isaac) is de standaard voor consumentenkrediet in de VS en zit ingebouwd in de besluitvorming van banken. Dat levert licentie- en platforminkomsten op met hoge marges en weinig klantverloop. In Amerikaanse kredietscoring heeft FICO de facto een quasi-monopolie, wat de voorspelbaarheid van de inkomsten ondersteunt. Concurrentie van alternatieve scores en privacyregels zijn punten om te volgen, maar de positie is sterk. De koersval van 40% sinds mei kan kansen bieden.

Intuitive Surgical is een Amerikaans medtechbedrijf dat zich richt op robotgestuurde, minimaal invasieve chirurgie. Het bekendste product is het da Vinci-systeem, waarmee ziekenhuizen operaties nauwkeuriger en met kleinere incisies kunnen uitvoeren. Het verdienmodel is terugkerend. Per ingreep zijn er wegwerpinstrumenten nodig en daarbovenop komen servicecontracten en upgrades. Aangezien chirurgen op dit systeem zijn getraind en ziekenhuisprocedures erop zijn afgestemd, is overstappen moeilijk en ontstaan er netwerkeffecten. In zachte-weefsel robotchirurgie heeft het bedrijf de facto een quasi-monopolie.

Adobe’s PDF- en creatieve tools zoals Photoshop en Illustrator zijn de standaard in veel professionele workflows. De overstapkosten zijn hoog en de abonnementen van Creative en Document Cloud zorgen voor een voorspelbare, terugkerende omzet. Professionele creatieve software is een oligopolie waarin Adobe de toon zet en vaak prijszettingsmacht heeft. Web- en AI-alternatieven vormen concurrentie, maar de combinatie van merk, bestandsstandaarden en ecosysteem blijft sterk.

Het moeten niet allemaal technologiebedrijven zijn. Ook eenvoudige consumptiegoederen kunnen een sterke slotgracht hebben dankzij een sterk merk. Coca-Cola beschikt over een uitzonderlijk merk en een distributienetwerk dat bijna overal ter wereld komt. Warren Buffett is al sinds 1988 aandeelhouder en noemt het vaak als schoolvoorbeeld van een bedrijf met een grote ‘moat’ en ‘pricing power’. In koolzuurhoudende frisdranken vormt Coca-Cola een duopolie met PepsiCo.

Dat dit 10 kwaliteitsaandelen zijn moge duidelijk zijn:

gemiddelde omzetgroei laatste 10 jaar: 12%
gemiddeld rendement op geïnvesteerd vermogen laatste 5 jaar: 23%
gemiddelde nettowinstmarge: 34%

Kwaliteit komt natuurlijk met een prijskaartje. Zo bedraagt de gemiddelde K/W-verhouding 30.

Spreiden met ETF’s

Wie liever spreidt kan in plaats van individuele aandelen een ETF kopen. VanEck biedt enkele ETF’s aan die gebaseerd zijn op de Morningstar Wide Moat Index.

VanEck Morningstar US ESG Wide Moat UCITS ETF (IE00BQQP9H09): Amerikaanse aandelen met een brede slotgracht en een lage waardering (na een ESG-filter)
VanEck Morningstar Global Wide Moat UCITS ETF (IE00BL0BMZ89): wereldwijde aandelen met een brede slotgracht en een lage waardering
VanEck Morningstar US Wide Moat UCITS ETF (IE0007I99HX7): Amerikaanse aandelen met een brede slotgracht en een lage waardering
VanEck Morningstar US SMID Moat UCITS ETF (IE000SBU19F7): kleine en middelgrote Amerikaanse bedrijven met een brede slotgracht en een lage waardering

De derde ETF (IE0007I99HX7) is de ‘plain vanilla’ ETF die de Morningstar Wide Moat Focus Index, waarvan we in de inleiding van dit artikel vaststelden dat ze de S&P 500 Index met ongeveer 4% per jaar wist te kloppen. De drie andere ETF’s hebben een iets andere touch, die goed of slecht kan uitdraaien, en moeten zich nog bewijzen.