Financieel onafhankelijk: hoeveel moet u sparen?

Heeft u ooit nagedacht over het leven dat velen van ons dagelijks leiden en het leven dat velen – helaas – dagelijks lijden? Iedereen begint in de schoolbanken en kiest nadien een carrière voor de komende pakweg 45 jaar. Sommigen houden hun hele leven vast aan dezelfde job, anderen zullen al eens veranderen in de loop van hun carrière. De werkweek mag dan al verkort zijn, velen zijn toch meer dan 40 uur per week kwijt aan werken, transport en alles wat erbij komt kijken. Voor wie dagelijks in de file staat is het totaal nog veel langer. Geen probleem als je een droomjob hebt, maar een grote groep mensen die niet financieel onafhankelijk is, heeft die niet.

Om financiële redenen denken we er zelfs niet aan om deze periode af en toe te onderbreken met een paar maanden of een jaar vakantie om eens goed na te denken en vervolgens iets geheel anders te doen. Nee, we gaan door tot ons 65ste, wanneer het lichaam tekenen van vermoeidheid en slijtage begint te tonen. Dan gaan we lekker met pensioen. Eindelijk genieten. Voor velen is dat: in de luie zetel gaan liggen. Anderen beginnen eindelijk voluit te leven.

Niet iedereen doet nu wat hij graag doet

Sinds ik anderhalf jaar lang op de luchthaven heb gewerkt als arbeider, heb ik nog meer problemen gekregen met deze visie die sommigen onder ons hebben. Veel mensen hebben een toffe job waar ze oprecht genot uit halen. Ondertussen ben ik ook een grote groep mensen tegengekomen die uit pure noodzaak al 20 tot 35 jaar tegen hun zin werken. Monotoon werk, fysiek zwaar ook. Geen toffe collega’s en ondankbaarheid zijn de klachten die regelmatig terugkomen. Vaak heeft men ook kinderen en een zware hypotheeklening waardoor men niet al te veel risico’s kan nemen. Het gevolg? Men werkt in hetzelfde bedrijf tot men niet meer kan in de hoop dat het beter zal gaan eens men met pensioen is.

Ik vind dat intriest. Ik heb me al heel lang voorgenomen om nooit in zo’n situatie terecht te komen. Dat is ook een van de redenen waarom ik er, na twee jaar van 70 tot 75 uur per week werken en goed sparen, voor kies om sinds februari maar 3 halve dagen per week te werken. Van thuis uit, dan nog. De rest van de week? Dan schrijf ik columns zoals deze of doe ik vrijwilligerswerk bij spaarvarkens.be om financiële kennis te verspreiden.

Als corona er niet zou zijn geweest, dan was ik nu doorheen Europa aan het reizen om daar mijn tijd te verdelen tussen schrijven, nieuwe dingen ontdekken en interessante mensen ontmoeten.  De regel is dat werken nooit als werken mag aanvoelen en dat je moet doen wat je graag doet. Om dat te bereiken heb je eerst een spaarbuffer nodig en moet je er later voor kiezen om je inkomsten boven je uitgaven te laten uitkomen. Iets waar ik me al jaren in specialiseer.

FIRE: Financial Independence, Retire Early

Wat ik hierboven uitleg, is de FIRE-filosofie, die bij een zeer kleine groep van millennials populair is geworden in Vlaanderen en veel te weinig aandacht krijgt. Heeft u er al wat over gelezen in de krant? Neen, toch? FIRE staat voor Financial Independence, Retire Early. Oftewel het streven naar het punt waarop iemand genoeg heeft gespaard om volledig financieel onafhankelijk te zijn en te kunnen leven van zijn vermogen. Opvallend is dat over deze mijlpaal geen eenduidig antwoord te geven is, want dit hangt af van je persoonlijke definitie van ‘genoeg’.

Zo zijn er verschillende visies binnen dit debat. De meest intuïtieve definitie zegt dat u het niveau van ‘voldoende’ heeft bereikt, wanneer u genoeg geld heeft verzameld om door middel van het afbouwen van uw vermogen (‘ontsparen’) het tot het einde van uw dagen uit te zingen. En liefst nog een beetje meer om steeds een buffer te hebben.

Deze definitie is dan misschien in essentie wel juist, maar houdt geen rekening met twee onbekende factoren die we niet in de hand hebben: de leeftijd die we zullen bereiken en onze toekomstige uitgaven. Zonder deze twee factoren te weten, kunnen we niet voorspellen hoeveel we gespaard moeten hebben om een aangenaam leven te kunnen leiden na ons pensioen. Ook loert bij deze methode het risico dat een slechte schatting of onvoorzienbare uitgaven ons vermogen vroegtijdig doen verdampen waardoor we in onze laatste levensjaren enkel achterblijven met ons karig wettelijk pensioen. Een risico dat onaanvaardbaar is waardoor er betere strategieën nodig zijn.

De regel van 25

Daarom kwamen enkele denkers binnen het FIRE-kamp met de volgende regel. Waarom zouden we genoeg sparen om net rond te komen tot onze eindleeftijd als we een vermogensboom kunnen planten waarbij enkel de vruchten ons tot in het oneindige kunnen voorzien in onze financiële behoeftes? Hierdoor zagen twee regels het daglicht: enerzijds de regel van 25, anderzijds de 4 procent regel.

Wat meer uitleg over deze regels. De regel van 25 is heel simpel in de zin dat u op voorhand dient te bepalen hoe groot uw jaarlijkse uitgaven zullen zijn in de toekomst. Stel, u wilt op uw 65ste voor de komende 30 jaar ervoor zorgen dat u een mooi leven zult leiden zonder dat u ooit delen van uw vermogensboom moet omhakken. U denkt hiervoor 2.500 euro netto per maand nodig te hebben en u kan rekenen op een pensioen van 1.000 euro per maand.

In dat geval zal u ervoor moeten zorgen dat uw vermogen u per maand 1.500 euro oplevert. Binnen FIRE is er zo goed als complete unanimiteit dat indien u 25 keer uw jaarlijkse bedrag dat u uit uw vermogen zal moeten halen spaart (in dit geval 1.500 euro x 12 x 25 = 450.000 euro), u genoeg zal hebben om te kunnen leven van uw vermogen. Meer nog: dankzij de 4 procent regel, in combinatie met een belegging in een gediversifieerde aandelenportefeuille, verhindert u dat uw vermogensboom uitgehold wordt door inflatie.

De regel van 4: financieel onafhankelijk worden

Voor de 4%-regel baseren we ons op de wetenschappelijke paper van William Bengen (1) waarin hij onderzoek deed naar de return die de aandelenmarkten opleverden over periodes van 30 jaar. Het doel hiervan was onder meer om te bepalen wat het ideale percentage was dat een gepensioneerde jaarlijks uit zijn vermogen kon halen, terwijl dat vermogen intact bleef voor inflatie. Hier kwam dus de 4 procent regel uit waarbij de FIRE community de studie van Bengen gebruikte om te bepalen dat de kans zeer groot is dat uw vermogen u zal overleven indien u op jaarbasis maar 4 procent van uw vermogen afhaalt.

Men ging hierbij uit van de veronderstelling dat aandelenmarkten over periodes van 30 jaar gemiddeld 7 procent per jaar opleveren. Indien er een inflatie is van 3 procent, moet uw vermogen ieder jaar met 3 procent stijgen om dezelfde koopkracht te kunnen garanderen en de inflatie op te vangen. Op die manier kan een gepensioneerde jaarlijks veilig 4 procent afhalen terwijl men zo tevens zijn vermogen en koopkracht intact houdt. Zie daar de 4%-regel en hoe u financieel onafhankelijk kunt worden.

Financieel onafhankelijk worden?

Werkt deze methode om financieel onafhankelijk te worden? Ja, en dit zowel voor gepensioneerden als voor jongeren die voor hun pensioenleeftijd financieel onafhankelijk willen worden. Ook houdt deze methode geen rekening met het feit dat spaarders hun vermogen intact kunnen houden dankzij een klein bijbaantje. Of dat men minder dan 4 procent dient op te nemen omdat men minder uitgeeft dan verwacht (zo dalen de eerste jaren na het pensioen de levenskosten doordat het eigen huis dan meestal afbetaald is).

Het grootste nadeel van deze strategie is dat een grote marktcrash aan het begin van je pensioen de 4%-regel in gevaar brengt, maar zelfs dan zou het opgebouwd vermogen groot genoeg moeten zijn om je tot zeer ver in je leven financiële onafhankelijkheid te schenken. En het opbouwen van een gediversifieerde aandelenportefeuille? Daar helpen mijn collega’s en ik je graag verder mee bij ons vrijwilligersinitiatief spaarvarkens.be.

^[1] Bengen, William P. (October 1994). “Determining Withdrawal Rates Using Historical Data”. Journal of Financial Planning: 14–24.

Hoeveel moet je sparen om welk passief inkomen te bekomen?

[table id=3 /]