De impact van de invasie van Rusland in Oekraïne op olie, gas en goud

‘De Russische invasie in Oekraïne is in de eerste plaats een menselijke tragedie’, schrijft Mark Lacey, hoofd commodities (grondstoffen) bij de Britse vermogensbeheerder Schroders. ‘Maar wat zijn de implicaties voor de olie- en gasmarkten? En wordt goud de ‘TINA’ (there is no alternative) van de veilige havens? Is dat edelmetaal met andere woorden de enige veilige plaats voor beleggers?  James Luke is fondsbeheerder bij Schroders en gaat niet mee in paniek. Lees hier zijn analyse over de gevolgen van de Russische invasie in Oekraïne voor olie, gas en goud.

Olie en gas blijven buiten schot

Er is een regen van sancties tegen personen en grote Russische financiële instellingen, maar sancties op olie en gas uit Rusland zijn uitdrukkelijk vermeden. Wel leiden de sancties tot een dalende vraag naar olie en olieproducten uit Rusland. Dit vraagverlies in Europa zal echter worden gecompenseerd door een grotere vraag vanuit China. Op korte termijn zouden de aardgasstromen veerkrachtig moeten zijn, tenzij de infrastructuur tijdens het conflict schade oploopt. Schroders denkt nog steeds dat de Russische leveringen beschikbaar zullen blijven voor de markt. Een groeiend aantal Europese en Amerikaanse kopers kan echter besluiten deze te vermijden om risico’s te beperken.

Beperkt effect op olie-aanbod

Rusland exporteert 5,5 miljoen vaten ruwe olie per dag, waarvan meer dan 3,5 miljoen naar Europa gaat en de rest vooral naar Azië. Daarnaast wordt ongeveer 1,2 miljoen vaten geraffineerde olieproducten naar Europa geëxporteerd.

Als de sancties worden verlengd kan de olie-import verlegd worden naar andere landen. Maar er was al een tekort op de oliemarkt en dat kan in 2022 aanzienlijk oplopen. En er zullen gevolgen op langere termijn zijn voor de Russische olie- en gassector. Westerse investeringen en financiering zullen waarschijnlijk opdrogen en kopers die afhankelijk zijn van Russische olie en gas zullen deze blootstelling de komende tijd aanzienlijk afbouwen.

Wereldwijde gasmarkten blijven krap

Een deel van de gasexport verloopt via Oekraïne. Lacey verwacht dat de gasstromen de minste verstoring zullen ondervinden. Rusland is goed voor ongeveer 35% van alle gasinvoer in Europa. Er is een nieuwe pijpleiding (Nord Stream 2) aangelegd, maar Duitsland heeft het goedkeuringsproces stopgezet vanwege de gebeurtenissen in Oekraïne. De stromen door de Oekraïense pijpleiding zijn de afgelopen twee jaar afgenomen, deels omdat Rusland gas omleidt via alternatieve routes en deels om aan de eigen stijgende vraag te voldoen. Dat betekent dat, zelfs als er geen verdere sancties komen, de gasstroom van Rusland naar Europa waarschijnlijk nog steeds beperkt zal zijn in het geval van een voortslepende oorlog in Oekraïne.

Vraag naar LNG stijgt

Europa probeert zijn afhankelijkheid van Russisch gas te verminderen door de invoer van LNG (vloeibaar aardgas) aanzienlijk te verhogen. Maar Europa is niet de enige die op zoek is naar LNG-invoer.  Verder zal  windenergie in het komende decennium met ten minste 150% groeien en zonne-energie met ten minste 200%. Toch betekent dit niet dat de vraag naar gas in diezelfde periode zal afnemen. De vraag naar aardgas zal in het komende decennium waarschijnlijk met ongeveer 4% per jaar toenemen om het tekort aan elektriciteitsproductie te helpen aanvullen.

Is er zicht op een prijsdaling?

‘Op korte termijn lijkt er geen gemakkelijke oplossing voor de energieprijzen. De VS hebben de komende jaren wel het potentieel om een belangrijke exporteur van aardgas te worden. Verder valt Lacey op hoe stil de OPEC in deze crisis blijft. De reservecapaciteit binnen de OPEC is beperkt, maar Iran blijft een wildcard. Er zijn onderhandelingen over de nucleaire deal met Iran, waardoor Iran op de internationale markt weer olie zou mogen verkopen. (Er waren al geruchten dat er een deal was, red). Daarnaast wordt eind dit jaar een aantal projecten opgestart; dat zal mogelijk voor enige verlichting op de oliemarkten zorgen.

Een andere mogelijkheid is dat verdere stijgingen van de olie- en gasprijzen tot een recessie  leidt, waarna er  een sterkere daling van de vraag zal zijn.’

De fondsbeheerder laat het hier open, maar dit zou bijna zeker tot een daling van de olieprijs leiden.

De vraag naar goud steeg al vóór de crisis

De goudprijs hield in januari en begin februari goed stand, ondanks de scherpe stijging van de rente in de VS, die normaal gesproken de goudprijs drukt. Dit was deels te wijten aan de geopolitieke stress van de Oekraïne-crisis en dit kan tot een hogere goudprijs leiden als het conflict verergert of als sancties niet het gewenste effect hebben, stelt James Luke, fundmanager metals.

Maar zelfs voor de situatie escaleerde, waren er al tekenen dat de institutionele vraag naar goud als hedge positief begon te worden. Luke denkt dat dit tot 2022 zal aanhouden, ongeacht hoe de geopolitieke situatie verder ontwikkelt.

Waarom zouden beleggers nu in goud beleggen?

Naast het zoeken naar een opslagplaats voor waarde in tijden van verhoogde marktstress, denkt Luke dat veel beleggers de komende renteverhogingscyclus als uiterst riskant beschouwen, gezien de abnormale macro-economische achtergrond.

De ontwikkelde economieën hebben niet alleen een hoge schuldenlast, maar zijn ook afhankelijk geworden van massale monetaire en budgettaire stimuleringsmaatregelen. Als de stimulans wordt weggenomen en de rente stijgt is de kans op negatieve terugkoppelingsmechanismen naar de reële economie en de financiële markten groot.

Met andere woorden, het is heel goed mogelijk dat renteverhogingen en de afschaffing van QE zo’n negatief effect hebben op economieën waarin consumenten al te lijden hebben onder een negatieve reële inkomensgroei, dat ze binnen niet al te lange tijd weer worden teruggedraaid.

De kans op stagflatie is groot (d.w.z. lage groei en hoge/stijgende inflatie) en de mogelijkheid dat we in een lange periode van financiële repressie blijven hangen met negatieve reële rentetarieven is eveneens groot. Dit is uiteindelijk een zeer positieve macro-economische achtergrond voor goud.

Goud wordt “TINA”?

Globaal genomen blijft Luke van mening dat goud in 2022 goed zal presteren. Hoewel het conflict in Oekraïne verdere stijgingen kan ondersteunen, denkt hij dat goud, met weinig andere opties om portefeuilles te diversifiëren, goed op weg is om de komende jaren de “TINA” (there is no alternative) veilige haven te worden.