Op weg naar pensioentekort van 400.000 miljard dollar

Terwijl de rente en de rendementen krimpen, leven we steeds langer

Een gastbijdrage van Alex Hoctor-Duncan, hoofd van Aberdeen Standard Investments

Uw geld bij de bank is niet meer wat het was. Velen zijn het ondertussen al vergeten, maar de centrale banken waren net begonnen met het optrekken van de rente. Maar heel snel werden ze gedwongen om de rente opnieuw te verlagen: als reactie op de handelsspanningen, de geopolitieke problemen en – natuurlijk – COVID-19.

Een lage rente is één ding. Maar nu de economische gevolgen van de coronacrisis almaar groter worden, heeft ook de Bank of England een negatieve rente in het vooruitzicht gesteld. Dat is een experiment waar de ECB en landen als Denemarken, Zwitserland en Japan al mee begonnen zijn. Het idee om banken te betalen om uw geld bij te houden komt dichterbij.

Spaarders zijn het slachtoffer

Dat is vreselijk nieuws voor spaarders. En het is ook een wake-upcall voor al die mensen die samen honderden miljarden euro op spaarrekeningen hebben staan in plaats van dat geld voor hen te laten werken via beleggingen.

Daarbij komt dat de opbrengsten van beleggingen de komende jaren waarschijnlijk historisch laag zullen zijn, gezien de opbouw van de schulden en de pandemie die een lange schaduw zal werpen. Die lage rendementen betekenen dat de verwachtingen die veel mensen van hun pensioen hebben, gruwelijk ver staat van de werkelijkheid. De pensioenbuffer is veel te klein.

Pensioenbuffer onvoldoende

De meeste mensen beleggen gewoon niet genoeg. De vaste bijdragen aan collectieve pensioenplannen liggen doorgaans onder de doelstelling van 10 tot 15% van het salaris. Daar komt bij dat steeds meer mensen zelf verantwoordelijkheid moeten nemen voor hun pensioen. Individueel beheerde pensioenregelingen met vaste bijdragen zijn goed voor meer dan 50% van het pensioenvermogen. Toch blijft de financiële kennis beperkt.

Terwijl de rente en de rendementen krimpen, leven we steeds langer. Het gemiddelde Britse pensioen bijvoorbeeld duurt twee keer zo lang als 50 jaar geleden. Het is evident dat daardoor een grotere pensioenbuffer nodig is. Nu de geboortecijfers over de hele wereld afnemen, is er een dramatische demografische verschuiving gaande. Vandaag zijn er ongeveer 600 miljoen mensen op de planeet die ouder zijn dan 65 jaar. Tegen 2050 zal dat aantal naar verwachting stijgen tot 2,1 miljard. Dat betekent dat er in dat jaar slechts vier werknemers per gepensioneerde zullen zijn. Dat is de helft van de acht per gepensioneerde vandaag.

Als gevolg van dit alles bedraagt de wereldwijde kloof tussen de pensioenverwachtingen en de feitelijke voorzieningen ongeveer 70.000 miljard dollar. En die kloof zal de komende jaren nog groter worden. De prognoses van het World Economic Forum laten zien dat het tekort jaarlijks met 5% zal groeien tot ongeveer 400.000 miljard dollar in 2050.

FIRE: financiële onafhankelijkheid

We moeten dus allemaal onze verantwoordelijkheid nemen. Dat betekent dat het doel niet voor iedereen hoeft te zijn om op pensioen te gaan. Veel mensen vinden voldoening in langer doorwerken, maar ook in ‘salarisonafhankelijkheid’: de mogelijkheid om comfortabel te leven zonder een inkomen uit arbeid. Je kan een leven indelen als 250 maanden groeien, 500 maanden werken en nog eens 250 maanden daarna. Die 500 maanden werk zouden we zo moeten gebruiken dat we erna niet langer afhangen van een job voor ons inkomen. Of we er nu voor kiezen om met pensioen te gaan of niet.