De 3 fiscale aandachtspunten bij de aankoop van een obligatie

Bonds are back. Tot voor kort was het vrij zinloos om te beleggen in obligaties gezien de erg lage tot negatieve rente. Dan was cash eigenlijk de betere keuze voor het vastrentende gedeelte van je portefeuille, ook rekening houdend met het renterisico. Immers: hoe lager het rendement op een obligatie, hoe hoger het renterisico (of duratie), zijnde de koersbeweging bij een verandering van het renteniveau. Dit hebben beleggers in obligaties via fondsen in erg pijnlijke mate mogen ondervinden in 2022, met koersdalingen in de ordegrootte van 15%. 

Inmiddels zijn de rendementen op obligaties sterk gestegen, terwijl de cash op je spaarrekening nog veel te weinig opbrengt in vergelijking met wat de banken ervoor krijgen bij de ECB, momenteel 4%. Het vastrentende gedeelte van je portefeuille kan je in plaats van cash nu dus beter invullen met kwaliteitsobligaties van niet té lange looptijd. En veel kwaliteitsobligaties noteren nu beneden pari (100%) op de secundaire markt, wat een extra voordeel inhoudt, zie verder. 

Obligaties zijn evenwel geen simpele belegging en je moet oog hebben voor de diverse risicoaspecten: kredietrisico, renterisico, liquiditeitsrisico, wisselrisico en kosten. Daarenboven bestaan er naast klassieke plain vanilla obligaties (een vaste rentevoet en een terugbetaling aan 100% op een welbepaalde datum) ook nog speciale, hybride en gestructureerde obligaties die extra risico’s inhouden. Onder meer de volgende soorten van obligaties: achtergestelde (met gradaties van achterstelling), eeuwigdurende (meestal achtergesteld), converteerbare, omgekeerd converteerbare, obligaties met variabele rente, obligaties zonder kapitaalgarantie, obligaties met formules van rente en terugbetaling, enz…

Maar ook het fiscale is een erg belangrijk aandachtspunt als je obligaties koopt en in dit artikel zetten we dat nog even op een rijtje.

Meerwaardebelasting 

Er is geen meerwaardebelasting op obligaties, cfr. aandelen. Er is op obligaties ook geen Reynderstaks zoals bij fondsen die obligaties bevatten. Maar de fiscus heeft wel doorzien dat een uitgifteprijs beneden de terugbetalingsprijs een verdoken rente is en onderwerpt dit verschil op de vervaldag aan de roerende voorheffing. Dus niet als je verkoopt vóór de vervaldag. En deze belasting staat ook los van je effectieve aankoopkoers. 

Check dus steeds de uitgifteprijs bij het overwegen van een aankoop, en ga na hoe groot de eventuele impact is op je rendement als er belasting zou zijn. Vaak zal het meevallen, maar laat je toch niet verrassen. 

Hoe bereken je trouwens het netto-rendement (na roerende voorheffing) als je onze tool niet gebruikt? Een eenvoudige benadering is van het bruto-rendement (yield to maturity) 30% van de coupon af te trekken. 

Verlopen rente 

Als je een obligatie koopt op de secundaire markt, betaal je aan de verkoper het aantal dagen rente sinds de vorige coupondag. Dit heet de verlopen rente. Dit is niet erg want op de volgende coupondag recupereer je dit aangezien je dan de volledige coupon ontvangt. Echter, op de volledige coupon onderga je roerende voorheffing terwijl je de verlopen rente bruto betaalt. Bij hoge coupons en bij veel dagen verlopen rente kan dit nadeel doortellen, bv. een halfjaar verlopen rente van 6% houdt een verlies in van 0,9% (3%*0.3) Hoe bereken je nu de impact op je rendement? Tel dit nadeel (0.9% in ons voorbeeld) bij je aankoopkoers en bereken je nieuw rendement. (Noot: bij obligaties met code BE speelt dit nadeel niet aangezien daar verlopen rente netto wordt afgerekend.)

Dubbele roerende voorheffing op de coupon? 

Op binnenlandse obligaties (code BE) en eurobonds (code XS en EU) is er enkel de Belgische roerende voorheffing van 30%. Op buitenlandse obligaties kan je een extra buitenlandse voorheffing ondergaan, net zoals bij bepaalde buitenlandse aandelen. De tarieven van buitenlandse voorheffing voor aandelen en obligaties zijn meestal niet gelijk. Vrij vaak is er trouwens geen voorheffing op obligaties, bv. voor de codes US, DE, NL, FR, AT.

Bij bv. Italië, Spanje, Portugal en Zwitserland daarentegen wel. Let dus goed op als je je begeeft op het pad van buitenlandse obligaties. Met sommige landen zijn er dubbelbelastingverdragen afgesloten die een vermindering van de buitenlandse heffing voorzien. Bij je broker kan je in principe op een dienst beroep doen die de vermindering automatisch toepast. Maar niet voor alle landen kan dat automatisch en moet je zelf stappen zetten om te recupereren. Ga dus na of die procedures finaal niet te omslachtig of te duur zijn en of de winst die je eruit haalt alsnog de moeite is. En in obligaties is er sowieso keuze genoeg zonder dubbele roerende voorheffing of met erg lage coupons waar je winst uit de koers komt.